Podstawy opłacalności zastosowania paneli fotowoltaicznych na przykładzie inwestycji w powiecie karkonoskim

Instalacja fotowoltaiczna jest dla jednostki samorządu terytorialnego szansą na zmniejszenie kosztów stałych, poprzez wyeliminowanie opłacania rachunków za prąd. Rosnąca potrzeba oszczędności oraz zwiększająca się świadomość ekologiczna społeczeństwa przyczyniły się do wzrostu popularności fotowoltaiki w Polsce.

Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST) są odpowiedzialne za zaopatrzenie wspólnoty w energię elektryczną i zapewnienie mieszkańcom komfortowych warunków życia. W ramach tych obowiązków, JST nie tylko instalują panele fotowoltaiczne na budynkach użyteczności publicznej, ale również aktywnie promują proekologiczne rozwiązania wśród mieszkańców, przyczyniając się do pozytywnych zmian w lokalnych społecznościach.

W kwietniu 2024 roku w Jeleniej Górze uruchomiono pierwszą farmę fotowoltaiczną, będącą nowoczesną, ekologiczną inwestycją w stolicy Karkonoszy. Zielona infrastruktura zajmuje 26 hektarów dzierżawionych od miasta i zlokalizowana jest na terenie jeleniogórskiej strefy ekonomicznej, wzdłuż drogi krajowej nr 3, prowadzącej z Jeleniej Góry do Szklarskiej Poręby.

Farma składa się z 24 tysięcy paneli fotowoltaicznych, które mogą wyprodukować około 18 000 MWh czystej energii rocznie, wystarczającej do zasilenia około 8 tysięcy gospodarstw domowych w Jeleniej Górze. Inwestycja znacząco ograniczy emisję dwutlenku węgla. Panele użyte do budowy farmy mają 20-letni okres użytkowania i 11-letnią gwarancję producenta.

Korzyści dla Jeleniej Góry obejmują przede wszystkim tańszą dystrybucję energii elektrycznej dzięki większemu udziałowi odnawialnych źródeł energii (OZE). W efekcie, ceny energii kupowanej przez miasto nie powinny wzrastać, co w dłuższej perspektywie przyniesie oszczędności w miejskim budżecie.

Dzieje się tak, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami, przedsiębiorstwa sprzedające energię elektryczną muszą uzyskać i przedstawić do umorzenia określoną liczbę zielonych certyfikatów, które są przyznawane wytwórcom energii z OZE. Zielone certyfikaty stanowią formę wsparcia dla producentów energii z ekologicznych, odnawialnych źródeł.

System zielonych certyfikatów odgrywa kluczową rolę w zwiększaniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, wpisując się w ogólnoświatowy trend odchodzenia od energetyki opartej na paliwach kopalnych i minimalizacji jej negatywnego wpływu na środowisko.

Jelenia Góra również podąża w tym kierunku, dążąc do maksymalnego ograniczenia emisji CO2 do atmosfery i promowania zrównoważonego rozwoju energetycznego w mieście.

Władze Jeleniej Góry planują budowę pierwszej miejskiej farmy fotowoltaicznej, a prace projektowe są już w toku po uzyskaniu zgody na przyłączenie do sieci. Według prezydenta Jeleniej Góry, Jerzego Łużniaka, farma o mocy między 25 a 30 megawatów mogłaby powstać najwcześniej za półtora roku na terenach miejskich w okolicach Sobieszowa. Projekt ma na celu zmniejszenie zależności miasta od energii z węgla, co pozwoli na obniżenie kosztów, zwłaszcza że ceny energii odnawialnej systematycznie spadają.

Przedszkole Samorządowe nr 2 w Szklarskiej Porębie nie musi obawiać się gwałtownie rosnącej inflacji i podwyżek cen energii, dzięki siłowni słonecznej o mocy niemal pokrywającej zapotrzebowanie placówki na prąd. Zainstalowane na podwórku przedszkola panele fotowoltaiczne mają moc 49,6 kWP, co niemal odpowiada średniemu zapotrzebowaniu placówki wynoszącemu nieco ponad 50 kW. W okresach większej produkcji, takich jak wakacje, przedszkole będzie mogło generować nadwyżki energii, co pozwoli na gromadzenie oszczędności na trudniejsze miesiące.

Przedsięwzięcie to jest szczególnie interesujące ze względu na jego partnerski charakter, realizowany w ramach Karkonoskiego Klastra Energii. Liderem projektu jest Gmina Stara Kamienica, a partnerami, oprócz Szklarskiej Poręby, są: Miasto Kowary, Gmina Jeżów Sudecki, Gmina Mysłakowice, Miasto Piechowice, Gmina Podgórzyn, Gmina Janowice Wielkie, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Mysłakowicach oraz Mikroprzedsiębiorstwo BIOEN Maciej Klempouz z Bukowca.

Choć projekt przynosi ulgę w obliczu kryzysu energetycznego, jego głównym celem jest ochrona środowiska poprzez zmniejszenie niskiej emisji i zwiększenie udziału zielonych źródeł energii na obszarze objętym działaniem klastra. W wyniku realizacji projektu powstanie łącznie 38 instalacji do produkcji energii elektrycznej z odnawialnych źródeł o łącznej mocy 1,31 MWe oraz 5 instalacji do produkcji energii cieplnej o łącznej mocy 0,26 MWt. Łącznie te instalacje będą mogły rocznie generować 1335,45 MWh zielonej energii elektrycznej oraz 337,93 MWh energii cieplnej.

W gminie Janowice Wielkie zrealizowany został projekt montażu instalacji fotowoltaicznych na budynkach użyteczności publicznej, w ramach Karkonoskiego Klastra Energii. W trakcie inwestycji zaplanowano montaż instalacji o mocy 50 kWp na budynku Urzędu Gminy, 16 kWp na budynku Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, 50 kWp przy oczyszczalni ścieków, 50 kWp przy stacji uzdatniania wody w Miedziance oraz instalacje o mocach 50 kWp i 16 kWp na budynkach Szkoły Podstawowej w Janowicach Wielkich.

Całkowity koszt realizacji projektu wyniósł 1 270 225,51 zł, z czego 1 032 703,65 zł to wydatki kwalifikowane. Gmina uzyskała wsparcie z funduszy Unii Europejskiej na poziomie 85% refundacji kosztów kwalifikowanych.

Po pierwszym miesiącu działania instalacji, mimo ograniczonej liczby słonecznych dni w styczniu, produkcja energii wyniosła łącznie 2 327,42 kWh. Największą wydajność osiągnęła instalacja przy Szkole Podstawowej, generując 707,62 kWh. Dzięki nowym systemom fotowoltaicznym udało się ograniczyć emisję CO2 o 2 tony, co odpowiada efektowi posadzenia 28 drzew.

Opłacalność zastosowania paneli fotowoltaicznych dla gmin karkonoskich opiera się na kilku kluczowych czynnikach, które przyczyniają się do efektywności ekonomicznej i ekologicznej takich inwestycji. Przede wszystkim, panele fotowoltaiczne mogą znacznie obniżyć koszty energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej, takich jak urzędy, szkoły, czy ośrodki zdrowia. Produkcja własnej energii na potrzeby tych obiektów prowadzi do redukcji wydatków na zakup energii z sieci, co może znacząco wpłynąć na budżet gminy.

Dla gmin górskich, takich jak te w Karkonoszach, opłacalność zastosowania paneli fotowoltaicznych opiera się na kilku specyficznych aspektach, które są szczególnie ważne w kontekście ich unikalnych warunków geograficznych i klimatycznych.

Przede wszystkim, górskie lokalizacje często korzystają z większej liczby dni słonecznych w porównaniu do innych regionów, mimo że zimą dni mogą być krótsze. To oznacza, że panele fotowoltaiczne mogą efektywnie produkować energię, zwłaszcza w okresach wiosny i lata. Długotrwałe korzystanie z energii słonecznej może znacząco obniżyć koszty energii elektrycznej w budynkach użyteczności publicznej, takich jak szkoły, urzędy czy ośrodki zdrowia.

Inwestycja w panele fotowoltaiczne może przynieść gminom górskim oszczędności poprzez zmniejszenie kosztów zakupu energii z sieci, co jest szczególnie ważne w regionach, gdzie dostęp do energii może być bardziej kosztowny z powodu trudnych warunków terenowych i logistycznych. Ponadto, gminy te mogą korzystać z różnych form wsparcia finansowego, takich jak dotacje, ulgi podatkowe czy fundusze unijne, które mogą pokryć część kosztów instalacji.

W regionach górskich, takich jak Karkonosze, instalacja paneli fotowoltaicznych przyczynia się także do ochrony środowiska. Wprowadzenie odnawialnych źródeł energii zmniejsza emisję dwutlenku węgla oraz innych zanieczyszczeń, co jest kluczowe w obszarach o dużej wartości przyrodniczej. Poprawa jakości powietrza i ochrona lokalnego ekosystemu są ważnymi korzyściami, które wspierają zrównoważony rozwój regionu.