Figurki mnichów na szlaku cysterskim w Winnicy i Słupie pod Legnicą

Winnica pod Legnicą i Słup to wioski, których grunty zostały już w 1177 roku przekazane zakonowi Cystersów przez piastowskiego księcia Bolesława Wysokiego. Zakonny rodowód obu wsi przypominają figurki mnichów.

W 1202 r. książę Henryk I Brodaty ufundował tu cystersom oddzielny folwark - grangię, zaś w 1217 r. przy folwarku powstała osada wiejska, która w 1316 r. została odkupiona od Bolesława III Rozrzutnego przez opata lubiąskiego Rudolfa.

Cystersi z Lubiąża czerpali swe dochody głównie z rent naturalnej i pieniężnej pobieranej od ludności chłopskiej. Początkowo prowadzili też własną gospodarkę opartą na pracy konwersów, czyli członków konwentu, ale bez pełni praw zakonnych, później grangia opierały się na pracy najemnej, a konwersi stawali się zarządcami kierującymi ich działalnością. Centralnym punktem takiego folwarku był spichlerz, w którym gromadzono zbiory z pól oraz uzyskiwane od okolicznej ludności daniny. Przy spichlerzu budowano zagrody dla zwierząt gospodarczych i ogród warzywny. Cały teren otoczony był murem, a wokół rozpościerały się uprawne pola i łąki. Grangie nie mogły być oddalone od klasztoru dalej jak o dzień drogi. Mnisi cysterscy prowadzili niezwykle ożywioną działalność rolniczą, budowlaną i umysłową, tworząc w zamieszkiwanych przez siebie regionach istotne ośrodki kulturalne i gospodarczą, co z kolei skłaniało władców do lokowania nowych opactw na podległych im terenach

Podczas wojen husyckich w XV w., Winnica, podobnie jak Słup, została spalona. Odbudowana, swój ponowny rozkwit przeżywała w XVII i XVIII w. gdy dzięki staraniom opatów Nitschego i Brzucha powstały nowe zabudowania dworskie, a miejscowość podniesiono do rangi prepozytury klasztoru. Po sekularyzacji majątków klasztornych na terytorium ówczesnego Królestwa Pruskiego w 1810 r., do 1812 r. folwark prowadził proboszcz. W 1812 odkupił go kancelista z Lubiąża Carl Josef Otto. W połowie XIX w. wieś stała się własnością Marii Luizy Pauliny Hohenzollern-Hechigen. Posiadała wówczas pałac z parkiem, część gospodarczą, kuźnię, dwa młyny wodne, cegielnię, browar i gorzelnię.

Turystyczny Szlak Cysterski stanowi część Europejskiego Szlaku Kulturowego i jest doskonałą okazją do zapoznania się z bogactwem kulturowym regionu. Dolnośląski Szlak Cysterski jest fragmentem Europejskiego Szlaku Cystersów, którego utworzenie zainicjowała Rada Europy. Bierze on swój początek w Portugalii, a kończy się w Polsce. Szlak ten przebiega również przez teren gminy Męcinka.

Figurki mnichów na szlaku cysterskim w Winnicy i Słupie pod Legnicą