Lew na wzgórzu. Pomnik Husytów w Chvalinie – cichy strażnik wielkiej historii

Wśród malowniczych wzgórz czeskiego miasta Hořice, w dzielnicy Chvalina, stoi jeden z bardziej intrygujących, choć mało znanych pomników związanych z ruchem husyckim – „Mohylík”. Ten kamienny monument, wieńczony rzeźbą potężnego lwa, spogląda w dal ze szczytu zielonego wzniesienia, jakby wciąż strzegł pamięci o czasach, kiedy ziemia ta była świadkiem krwawych bitew o wiarę, wolność i prawo do myślenia inaczej.

Pamiątka bitwy, której echo nie zamilkło

Pomnik upamiętnia jedną z bitew husyckich, które miały miejsce w rejonie Hořic.  Po jednej stronie stanęli radykalni taboryci pod dowództwem słynnego hetmana Jana Žižki z Trocnova, po drugiej – umiarkowani utrakwistyczni husyci z Pragi, dowodzeni przez Czeňka z Wartemberka. Choć nie ma jednej, precyzyjnie udokumentowanej daty starcia związanego bezpośrednio z tą lokalizacją, historycy wskazują, że wzgórza wokół miasta były ważnym punktem strategicznym w trakcie wojen husyckich, a samo miasto kilkukrotnie przechodziło z rąk do rąk. Pomnik pełni więc funkcję symbolu oporu i odwagi wojsk husyckich – zwolenników reformy Kościoła zapoczątkowanej przez Jana Husa, który za swoje poglądy został spalony na stosie w 1415 roku.

Symbolika lwa i husyckich tarcz

Pomnik przyciąga wzrok nie tylko lokalizacją – dumnie wznosi się na sztucznie usypanym kopcu – ale też formą. Centralnym elementem rzeźby jest lew, klasyczny symbol odwagi, siły i niezłomności. U jego stóp znajdują się stylizowane husyckie tarcze, a także teksty upamiętniające wydarzenia, które skłoniły społeczność do jego powstania. Całość zbudowana jest z miejscowego kamienia, co dodatkowo podkreśla silny związek pomnika z ziemią, na której stanął.

Pomnik z historią – i własną legendą

Według lokalnych opowieści, „Mohylík” miał być wzniesiony w miejscu, gdzie husyci bronili się przed przeważającymi siłami katolickimi i dzięki sprytowi oraz topografii terenu odnieśli zwycięstwo. Kopiec, na którym stoi pomnik, miał rzekomo zawierać także symboliczne szczątki poległych bojowników. Czy to prawda? Sama nazwa – „Mohylík” – sugeruje formę kurhanu lub grobu zbiorowego. Choć brak jednoznacznych dowodów archeologicznych, istniały pogłoski, że podczas XIX-wiecznych prac przy usypywaniu kopca natrafiono na kości i fragmenty broni. Informacje te jednak nigdy nie zostały oficjalnie potwierdzone, a teren nie był poddawany systematycznym badaniom wykopaliskowym. Trudno to dziś zweryfikować – ale warto zauważyć, że pomniki husyckie w Czechach często są budowane właśnie w taki sposób, łącząc pamięć historyczną z romantyzmem narodowej mitologii.

Zabytek kultury narodowej

Pomnik w Chvalinie został wpisany do rejestru zabytków kultury Republiki Czeskiej pod numerem 26072/6-1189. To nie tylko uznanie jego wartości historycznej, ale też zapewnienie ochrony tego unikalnego miejsca przed zapomnieniem i zniszczeniem. Mimo to „Mohylík” pozostaje jednym z mniej znanych punktów na mapie turystyki historycznej Czech – odwiedzany raczej przez lokalnych pasjonatów historii niż masowych turystów.

Dlaczego warto odwiedzić?

Dla miłośników historii, zwłaszcza tej związanej z ruchem husyckim, wizyta pod „Mohylíkiem” to podróż w czasie. Dla fotografów – okazja do uchwycenia niezwykłego kontrastu pomiędzy surowym monumentem a łagodnym krajobrazem wzgórz Hořic. A dla każdego podróżnika – chwila refleksji nad tym, jak bardzo przeszłość potrafi wpisać się w krajobraz, jeśli tylko pozwolimy jej przemówić.

Jak dojechać?

Trasa ze Szklarskiej Poręby do Pomnika Husytów „Mohylík” (Chvalina – Hořice)

Dystans: ok. 81 km
Czas przejazdu: 1 godz. 35 min
Typ trasy: widokowa, przez Karkonosze i malownicze czeskie miasteczka

Etap 1: Szklarska Poręba – Harrachov – Jilemnice (ok. 47 km)

• Start z centrum Szklarskiej Poręby drogą krajową nr 3/E65 w kierunku granicy w Jakuszycach.

• Po przekroczeniu granicy – Harrachov, potem drogą I/14 do Jilemnic.

• Ten odcinek prowadzi przez Karkonosze – kręty, ale malowniczy. Miejscami warto zwolnić i po prostu podziwiać.

Etap 2: Jilemnice – Hořice (przez Lázně Bělohrad) (ok. 34 km)

• W Jilemnicach trzymamy się kierunku na Pecka i dalej przez Lázně Bělohrad do Hořic.

• Za Hořicami należy skręcić w kierunku osady Chvalina – pomnik „Mohylík” znajduje się na wzgórzu tuż obok

Cel: Pomník husitů „Mohylík” – Chvalina, Hořice

• Pomnik stoi samotnie na wzgórzu między Chvaliną a dzielnicą Domoslavice.

• Można zaparkować w Chvalinie i dojść pieszo polną drogą – ok. 3–5 minut marszu.

???? Współrzędne GPS:
???? 50.3796 N, 15.6331 E