Kościół św.Jana Chrzciciela i św.Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie - Jeden z najcenniejszych zabytków

Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Katarzyny Aleksandryjskiej (niem. Kirche der hlg. Johannes und Katharina von Alexandrien) jest jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków architektury romańskiej w Polsce. To niewątpliwie najważniejszy zabytek miasta nad Kaczawą.

Jego powstanie jest datowane wraz z utworzeniem parafii w Świerzawie, którą założono w 1268 roku. Być może jednak kościół zbudowany został jeszcze wcześniej. Prawdopodobnie powstał w miejscu w którym już 1195 roku Bolesław I Wysoki, najstarszy syn Władysława Wygnańca i wnuk Bolesława Krzywoustego, postawił drewniany kościółek.

Jest ewenementem i to nie tylko w skali Dolnego Śląska, że romańska budowla zachowała się do naszych czasów w tak dobrym stanie.

Wykonany w całości z kamienia kościół pełnił z założenia podwójną rolę, miejsca kultu i budowli obronnej. Użycie kamienia, jako najczęściej stosowanego budulca, i obronny charakter budowli miały duży wpływ na kompozycję bryły świątyni. Składa się więc ona z prostych figur o monumentalnym charakterze. Zachowana kamieniarka portalu zachodniego i okien apsydy dorównuje poziomem wykonania warsztatom zachodnioeuropejskim. Z kolei wewnętrzna figura nad portalem wejściowym, została wykonana z jednego fragmentu piaskowca o wadze prawie 3 ton. Przedstawia motyw starotestamentowego drzewa życia w formie florystycznego krzyża.

We wnętrzach romańskiego kościoła w Świerzawie skrywają się cztery warstwy malowideł ściennych, powstałych na przestrzeni od XIII do XV wieku. W części południowej, zachował się fragment polichromii ukazującej postać Chrystusa na Krzyżu. To najstarszy na ziemiach polskich i z Polską związanych fresk dekorujący obiekt architektoniczny z zewnątrz. Z kolei z czasów księcia świdnicko - jaworskiego, Bolka II Małego pochodzi datowany na połowę XIV stulecia monumentalny, hagiograficzny cykl fresków z legendą św. Katarzyny Aleksandryjskiej na ścianie nawy północnej. Malowidła wraz z freskami prezbiterium ze sceną Opłakiwania pod Krzyżem oraz św. Krzysztofem, nawiązują już do czeskiej tradycji dworu cesarza Karola IV Luksemburskiego na Dolnym Śląsku.

Strop nawy głównej jest podparty na dwóch XV-wiecznych, drewnianych słupach.Filar zachodni dekoruje ludowy wizerunek twarzy Chrystusa podążającego na Golgotę. Jest on jedną z mało znanych kopii przedstawienia relikwii tzw. Chusty św. Weroniki.

Około 1500 roku kościół powiększono, poprzez dodanie od zachodu czworobocznej, kamiennej wieży nakrytej spiczastym hełmem. Świątynia od 1552 roku służyła ewangelikom, którym odebraną ją w 1654 po następującej w państwie Habsburgów rekatolicyzacji Śląska. Z okresu reformacji zachowały się drewniane empory dekorowane najprawdopodobniej gotyckimi kwaterami pochodzącymi z rozebranego w XVI wieku stropu. Po 1713 roku stał się kościołem cmentarnym zgodnym z pierwotnym przeznaczeniem.

We wnętrzu świątyni zwracają uwagę doskonale zachowany zespół  kamiennych płyt nagrobnych i epitafiów przedstawicieli rodów v. Hoberg (późniejszy Hochbergowie z Roztoki i Książa), v. Zedlitz i v. Nimptsch pochodzących z XVI wieku.

Po 1945 roku kościół nie był już użytkowany sakralnie. Większość wyposażenia zdemontowano i przewieziono w 1956 r. do Poznania i Warszawy.

Kościół pełni obecnie funkcję muzeum i turystycznej atrakcji. Jest udostępniany do zwiedzania przez Centrum Kultury Sportu i Turystyki w Świerzawie.

Kościół św.Jana Chrzciciela i św.Katarzyny Aleksandryjskiej w Świerzawie - Jeden z najcenniejszych zabytków

Wybierasz się w Karkonosze? Poniżej mapa atrakcji turystycznych w regionie. Kliknij w prawy górny róg na mapie aby otworzyć