Złoto w Górach Izerskich

Praktycznie przez cały okres średniowiecza w Górach Izerskich trwała gorączka złota. Występowanie kamieni szlachetnych i wizja szybkiego wzbogacenia przyciągnęła nie tylko poszukiwaczy z Czech, ale i całej Europy.

W Europie połowy XII w. nastąpiły ruchy migracyjne. Przybywających w Sudety poszukiwaczy złota i kamieni szlachetnych dziś określa się mianem Walończyków. Przyjęta nazwa wydaje się niezbyt fortunna, bowiem sugeruje związek z Walonami, mieszkańcami Walonii, czyli południowej części dzisiejszej Belgii. Tymczasem w poszukiwaniu nowych złóż najbardziej skuteczni byli przybysze z południa Europy określani w źródłach niemieckich m.in jako ,,Wale’’.

Inne starogermańskie znaczenie słowa  „wahl” - „walle”, można skojarzyć także od określania obcych, wiecznie wędrujących przybyszów. Stosowano je zwykle dla określania ludów romańskich: Francuzów, Hiszpanów, Portugalczyków i Rumunów – stąd Wołosi, ale przede wszystkim Włochów. Wspominał o nich na początku XVI wieku Georg Pawer, ówczesny górniczy autorytet, bardziej znany jako Georgius Agricola : ,,Włosi, którzy udają się do niemieckich gór w poszukiwaniu złota, płuczą w podłużnych korytach piasek rzeczny, przemieszany z drobinkami złota i granatami" .

To właśnie owi wiecznie wędrujący poszukiwacze skarbów, pozostawili po sobie ręcznie spisane notatki ze swoich eksploracji, ze wskazówkami sposobu oznaczania terenu wraz z opisami lokalizacji złoża. Te starożytne przewodniki nazwano znacznie później ,,Wallenbücher’’, co przetłumaczono wprost jako Księgi Walońskie.

Oczywiście sami rdzenni Walonowie to również lud romański, który przybył na teren obecnej Belgii, Płn. Francji,  Zagłębia Saary w czasie podboju Galii przez Rzymian i pozostał w rejonie zasobnym w bogactwa naturalne. Byli oni fachowcami od wydobywania i przetwarzania bogactw naturalnych, także od eksploatacji srebra i złota rodzimego oraz kamieni szlachetnych. Stanowili elitarną, hermetyczną grupę zawodową, powszechnie szanowaną za wyjątkowe umiejętności. Trudnili się poszukiwaniami, doradztwem i nadzorem prac wydobywczych.

Teksty źródłowe opisują wiele miejsc związanych ze średniowiecznymi poszukiwaniami złota. Jednym z nich są choćby Złote Jamy położone około 3,5 km od Rozdroża Izerskiego. Na południowym zboczu na poziomie około 960 m n.p.m. znajdują się pozostałości wyrobisk po dawnych walońskich kopalniach złota. Pod Złotymi Jamami umieszczona jest pamiątkowa tablica z napisem: Wyrobiska złotodajnego kwarcu z XIII-XV w

Gdzie szukać ciekawych miejsc związanych z tym tematem?

Okolice Rozdroża Izerskiego i Zakrętu Śmierci

Złoto w Górach Izerskich