Zamek Hrubý Rohozec - Neorenesansowa perła Turnova

Zamek Hrubý Rohozec należy do najstarszych zabytków budowlanych ziemi turnovskiej.

Hrubý Rohozec to niewielka miejscowość w północnych Czechach, położona nad rzeką Izerą (Jizera) na obrzeżach Turnova na terenie popularnego regionu turystycznego - Czeskiego Raju. Najciekawszym i najstarszym zabytkiem jest tu piękny, neorenesansowy zamek.

Został założony w drugiej połowie XIII wieku, w przeszłości był kilkakrotnie przebudowywany. Służył jako siedziba rodowa Markvarticów, Vartenberków, Krajířów i Desfoursów. Twierdza usytuowana została w strategicznym miejscu na wysokim, prawym brzegi rzeki. Na przestrzeni wieków zamek poddawany był licznym przebudowom.

Budowniczym zamku był pod koniec XIII lub na początku XIV wieku Havel z Lemberka zwany Ryba z możnego rodu Markvarticów lub jego dwaj synowie i spadkobiercy: Ctibor i Jaroslav, którzy pisali się już w 1322 roku z Rohozeca. Kolejnymi właścicielami byli w latach 1323 – 1372 Půta i Jan z Turgova, a od 1374 roku Markvart z Vartemberka. Markvart naruszał mir w królestwie czeskim, wojując z powodów osobistych z łużyckimi sąsiadami. Wzbudziło to gniew króla Wacława IV, który w 1390 roku zdobył jego zamki Žleby, Zbiroh i Rohozec, uwięził Markvarta i skonfiskował jego majątek. Został on co prawda później zwolniony z więzienia, ale zmarł w 1392 roku.

Przez następne lata dokumenty milczą o losie zamku, nie wiadomo jak bardzo ucierpiał w trakcie oblężenia z 1390 roku. W 1417 roku był własnością Jana z Michalovic zwanego Kruhlata, który w okresie wojen husyckich należał do zwolenników cesarza Zygmunta. Za jego czasów sławny husycki wódz Jan Žižka z Trocnova zdobył pobliskie miasto Trutnov, ponownie jednak nie wiadomo czy Rohozec wówczas ucierpiał. Dla odmiany syn Jana, Jindřich, aktywnie wspierał króla Jerzego z Podiebradów, choć on sam był katolikiem. W 1468 roku stał na czele armii, która odparła najazd katolickiej Unii Zielonogórskiej i Łużyczan. Sam jednak bitwę pod Trutnovem przypłacił raną w wyniku której umarł. Jego śmierć spowodowała, iż ród Michaloviców wymarł po mieczu, a zamek przeszedł na siostrę Jindřicha, Magdalenę i jej męża, Jana Tovačovského z Cimburka.

W 1483 roku zamek odziedziczyło bogate małżeństwo: Johanka i Kunrát z Krajku, którzy w latach 1509 -1516 dokonali jego późnogotyckiej przebudowy. Prace te ukończył brat Johanki, Konrád. Prawdopodobnie wówczas powstało nowe skrzydło zachodnie i północne, zamurowano starą bramę, a po stronie południowej wzniesiono smukłą wieżę bramną, co spowodowało całkowite obrócenie zorientowania zamku na linii północ – południe. Zredukowano również obronność zamku poprzez zasypanie fosy i utworzenie na jej miejscu ogrodów.

Od roku 1534 zamek dzierżył możny ród Vartemberków. Jeden z jego członków, Karel z Vartemberka, około 1600 roku dokonał kolejnej, tym razem renesansowej przebudowy zamku. Następni Vartemberkowie brali udział w powstaniu dającemu początek wojnie trzydziestoletniej, przez co, po przegranej bitwie pod Białą Górą w  1620 roku, ich majątek został skonfiskowany. Hrubý Rohozec na krótko przejął Albrecht von Wallenstein, a od 1628 roku francuski szlachcic, Mikuláš Des Fours. Jego potomkowie dzierżyli Rohozec jako rodowe gniazdo aż do 1945 roku, kiedy to zamek został znacjonalizowany. Niestety w XIX wieku dokonali oni znaczącej przebudowy, która usunęła jedne z ostatnich pierwotnych elementów zamku (między innymi obniżono i zabudowano wieżę główną).

Obecnie Hrubý Rohozec jest dostępny dla zwiedzających. Czteroskrzydłowy zamek oferuje zwiedzającym ponad dwadzieścia umeblowanych pomieszczeń, obrazy i inne wyposażenie w różnych stylach artystycznych. Do najpiękniejszych pomieszczeń zamku należy biblioteka z galerią portretów właścicieli oraz nowogotycki pokój jadalny w postaci sali rycerskiej. Ciekawostką są obrazy alegorie z życia mężczyzny oraz alegorie z życia kobiety.

Dwie trasy zwiedzania zaprowadzą do kaplicy Trójcy Przenajświętszej, bibliotek, eleganckiej jadalni i apartamentów prywatnych. Można zwiedzić także średniowieczne piwnice i dziedziniec zamkowy.

Zamek jest otoczony parkiem w stylu angielskim z kilkoma cennymi i rzadkimi drzewami oraz posągami myślicieli z XVIII i XIX wieku.