Lausker Schanze – słowiański ślad na górze Weissenberg

Pośród łagodnych wzgórz Górnych Łużyc, na południe od miejscowości Lauske w Saksonii, kryje się miejsce, które łączy w sobie echa pradawnej historii i romantyczną nostalgię XIX wieku. Lausker Schanze, położone na zachodnim zboczu góry Weißenberg, to niepozorne dziś wzgórze, które przez stulecia pełniło rolę ważnego punktu strategicznego, osadniczego, a w późniejszym czasie – również sentymentalnego symbolu minionych epok.

Grodzisko słowiańskie

U swego źródła Lausker Schanze jest wczesnośredniowiecznym grodziskiem – typowym dla słowiańskiej kultury osadniczej, jaka rozwijała się na tych terenach od VII do XI wieku. Badania archeologiczne wskazują, że był to gród obronny typu „spornbefestigung”, odcięty od reszty wzgórza wałem ziemnym i palisadą. Jego lokalizacja – tuż nad doliną Kotitzer Wassers – dawała znakomity punkt obserwacyjny i kontrolny nad okolicznymi szlakami.

W czasach, gdy państwa dopiero się formowały, a granice były płynne jak rzeki, takie grody były schronieniem, centrum lokalnej wspólnoty i zarazem symbolem przetrwania. Lausker Schanze było jednym z wielu podobnych obiektów na Łużycach, ale jego historia nie skończyła się wraz ze zniknięciem Słowian z kart regionalnej polityki.

Romantyczna ruina z czasów Biedermeieru

Na początku XIX wieku – w 1807 roku – na terenie dawnego grodziska wzniesiono sztuczną ruinę w stylu romantycznym. Ówczesnym właścicielem okolicznych dóbr był przedstawiciel rodu von Breßler, który zlecił budowę wieży widokowej stylizowanej na średniowieczną warownię. Wpisywała się ona w popularny wówczas nurt tworzenia parków krajobrazowych z elementami „malowniczego zniszczenia” – ruiny miały budzić zadumę i inspirować do refleksji nad przemijaniem.

Ruina ta – mimo upływu ponad dwóch stuleci – wciąż stoi. Choć zniszczona i pokryta patyną czasu, nadal dominuje nad okolicznym krajobrazem i stanowi ważny punkt orientacyjny dla turystów.

Przestrzeń pamięci i wędrówki

Dziś Lausker Schanze to miejsce o potrójnym charakterze: archeologicznym, historycznym i turystycznym. Obiekt objęty jest ochroną konserwatorską jako stanowisko archeologiczne. Teren grodziska dostępny jest dla odwiedzających, a przez jego obszar przebiega jeden z lokalnych szlaków pieszych – Prinzenpfad, czyli „Książęca Ścieżka”. Tablice informacyjne w językach niemieckim i serbołużyckim przypominają o bogatej historii regionu, który przez wieki był miejscem styku kultur.

Spacer na szczyt Weißenbergu to nie tylko kontakt z przyrodą i rozległymi widokami na Górne Łużyce, ale także wędrówka przez warstwy czasu. Lausker Schanze jest jednym z tych miejsc, gdzie kamienie mówią – trzeba tylko chcieć ich słuchać.

Lausker Schanze – słowiański ślad na górze Weissenberg