Zapora Złotnicka - Talsperre Goldentraum

Zapora Złotnicka to imponująca budowla usytuowana na malowniczym Jeziorze Złotnickim, przepięknym zakątku nad rzeką Kwisa. Jej architekturę zaprojektował utalentowany radca budowlany Curt Bachmann z Jeleniej Góry, który w swoim dziele połączył funkcjonalność z estetyką. Ta majestatyczna zapora nie tylko reguluje przepływ wody, ale także dodaje uroku krajobrazowi, tworząc niezapomnianą atmosferę harmonii z naturą.

Katastrofalne powodzie, które nawiedziły region w latach 1888,1890 i 1897 skłoniły do opracowania programu ochrony przeciwpowodziowej. W jego ramach powstała m.in zapora w Pilchowicach otwarta w 1912 roku. Kolejne zapory wraz z elektrowniami, wówczas zaprojektowane, wybudowano dopiero po zakończeniu I wojny światowej.

Prace przy budowie Zapory Złotnickiej rozpoczęto już w 1919 roku, skrupulatnie planując i kierując się wizją przyszłej monumentalnej budowli. Pierwszym etapem była konstrukcja drogi, którą poprowadzono z dbałością o detale, włączając w to także budowę dwóch małych tuneli, które stanowiły zarówno element funkcjonalny, jak i estetyczny. W 1921 roku, symboliczny kamień węgielny został położony, inaugurując formalnie proces budowy. Przy realizacji tego ambitnego projektu zaangażowano imponującą liczbę 325 pracowników, których umiejętności i determinacja przyczyniły się do sukcesu przedsięwzięcia.

Dla zapewnienia odpowiedniej jakości i wytrzymałości konstrukcji, surowce były starannie dobierane. Kamień pochodził z pobliskiego kamieniołomu, gwarantując lokalną jakość, natomiast cement sprowadzano aż z odległego Opola, co podkreślało skalę i prestiż inwestycji. Koszt całej operacji wyniósł imponującą sumę 2,1 miliona marek w złocie, co odzwierciedlało zarówno jej znaczenie, jak i skomplikowany charakter prac.

W 1924 roku, po latach ciężkiej pracy i zaangażowania, Zapora Złotnicka została ukończona. Wraz z nią uruchomiono elektrownię, która była nie tylko technologicznym arcydziełem, ale również testamentem wytrwałości i zdolności ludzkiej. Elektrownia była wyposażona w trzy potężne turbiny Francisa, które łącznie generowały imponującą moc 4,42 MW. Co równie istotne, oryginalne wyposażenie elektrowni przetrwało próbę czasu, stanowiąc dzisiaj unikatową pamiątkę po tamtych czasach i świadectwo postępu technologicznego.

Zapora Złotnicka wznosi się dumnie na wysokość 36 metrów, z czego imponujące 27,5 metra góruje ponad otaczającym terenem, tworząc spektakularny widok. Jej imponująca korona rozciąga się na długość 168 metrów, prezentując monumentalną budowlę o szerokości 5 metrów. W stopie, czyli bazie zapory, jej szerokość osiąga 27 metrów, zapewniając solidną podstawę dla całej konstrukcji.

Efektowna zapora nie tylko zadziwia swoimi wymiarami, ale także ma znaczący wpływ na otaczający krajobraz. Jej budowa spowodowała powstanie imponującego jeziora o pojemności 10,5 miliona metrów sześciennych i powierzchni 125 hektarów. Wody rzeki Kwisy zostały spiętrzone na długości około 8,4 kilometra, tworząc malowniczy zbiornik wodny, który stał się istotnym elementem lokalnego ekosystemu oraz atrakcyjnym miejscem dla turystów i miłośników natury.

Zakończenie budowy Zapory Złotnickiej wiązało się z powstaniem imponującego budynku elektrowni. Pierwotnie planowano zainstalować w nim cztery turbozespoły, jednakże ostatecznie zdecydowano się na trzy turbiny Francisa i generatory firmy Siemens Schuckert-Werke z Berlina. Warto dodać, że czwarty zespół został zainstalowany w 1923 roku w elektrowni wodnej Pilchowice, co stanowiło istotne wydarzenie dla regionu.

Nowością wprowadzoną przy budowie Zapory Złotnickiej były sztolnia obiegowa oraz oryginalne mechanizmy jej zamknięć, przelew stokowy oraz rurociągi prowadzące wodę na turbiny. Cała konstrukcja została zaprojektowana zgodnie z koncepcją zapory typu ciężkiego, opartej na solidnej kombinacji kamienia i betonu, z imponującą kubaturą muru wynoszącą 35 tysięcy metrów sześciennych.

Zainstalowane agregaty elektrowni miały imponującą moc 4,2 megawata, co potwierdzało ich znaczenie dla lokalnego dostarczania energii elektrycznej. Architektura zarówno zapory, jak i elektrowni, stanowi przykład modelowego rozwiązania techniczno-funkcjonalnego zbiornikowej elektrowni z początku XX wieku, pozostawiając trwały ślad w historii inżynierii.

Nazwa Zapory Złotnickiej sięga korzeniami do osady o nazwie Goldentraum, czyli "Złoty Sen". Ta malownicza nazwa nie tylko oddaje piękno i majestat okolic, ale również nawiązuje do bogactwa i potencjału zasobów naturalnych. Goldentraum, na krótko, jak "miasto górnicze", kiedyś doświadczył swojego własnego złotego okresu, co przyczyniło się do ustanowienia jego praw górniczych.

W rezultacie, nazwa Zapory Złotnickiej nie tylko odzwierciedla jej geograficzną lokalizację, ale także nawiązuje do bogatej historii i dziedzictwa regionu, które przyczyniły się do rozwoju i wzrostu miejscowej społeczności. To piękne połączenie historii, natury i potencjału, które nadal inspiruje i zachwyca obecnych i przyszłych odwiedzających.

Jak dojechać?

Podróżując od strony Leśnej w kierunku Złotnik Lubańskich, około kilometra przed dotarciem do tej urokliwej miejscowości, zauważymy skręt w lewo prowadzący w stronę ośrodka "Złoty Sen". Po dotarciu na miejsce, możemy zostawić samochód na parkingu przy restauracji i kontynuować naszą podróż pieszo. Trasa, którą będziemy musieli pokonać, liczy nieco ponad kilometr i zapewnia niezapomniane widoki oraz wrażenia. Malownicza ścieżka prowadzi nas przez wcześniej wspomniane dwa urocze tunele, dodając uroku naszej podróży. To niezwykłe doświadczenie, które pozwala w pełni cieszyć się pięknem okolic i wczuć się w harmonię z naturą.

Zapora Złotnicka - Talsperre Goldentraum