Borovnice. Ostatni z niemieckich młynów w Czechach

Młyn ze wsi Borovnice koło Starej Paki był ostatnim dobrze zachowanym niemieckim wiatrakiem kolumnowym w Czechach. Został rozebrany w 1968 roku, obecnie przechowywany jest w skansenie w Chuim. Jego kopię wzniesiono w pobliżu miejsca, w którym pierwotnie stał oryginał.

W Borovnicy było 5 wiatraków, ale tylko jeden przetrwał do XX wieku. Jest to ostatni wiatrak typu niemieckiego w Czechach. Na szczycie długiego grzbietu nad Borovnicą zachował się oryginalny kamienny cokół w kształcie krzyża. Młyn typu niemieckiego charakteryzował się tym, że konstrukcję obracano wzdłuż osi pionowej w kierunku przeciwnym do kierunku wiatru za pomocą sterownicy. 

Młyn w Borovnicy został zbudowany w 1841 roku przez Augustina Hackla na ziemi Augustina Čeřovskiego. W tym czasie wieś nosiła jeszcze nazwę Velká Borovnice (Gross Borovnice). Młyn funkcjonował jeszcze krótko po drugiej wojnie światowej, zanim w 1946 r. usunięto właściciela Augustina Hackela i innych miejscowych Niemców sudeckich.

Do 1968 r. nieczynny młyn stał na swoim miejscu i był kilkakrotnie naprawiany, m.in. w 1966 r., kiedy uderzył w niego piorun. W 1968 roku na podstawie decyzji Wojewódzkiego Zarządu Zabytków, pomimo silnego sprzeciwu mieszkańców, Młyn Borovnice został rozebrany i przewieziony do Hostinné w celu konserwacji.

Później rozważano przeniesienie młyna do Dolánky, gdzie miał powstać skansen pod egidą Muzeum Czeskiego Raju w Turnovie. Później jednak zdecydowano, że po remoncie zostanie umieszczony w skansenie w Vrchlabí. Niestety niewłaściwie konserwowane części nie nadają się już do odbudowy wiatraka. Niekonsekwencja w opiece nad zabytkami doprowadziła więc do likwidacji ostatniego, oryginalnego wiatraka typu niemieckiego na terenie Czech.

Replika powstała w odległości około około kilometra od miejsca gdzie stał oryginalny młyn. Obecne miejsce jest jednak lepiej widoczne i łatwiej dostępne dla odwiedzających.

Budynek młyna stał się nie tylko nową wizytówką Borovnicy, ale pełni również funkcję wieży widokowej – z sali młynarza na drugim piętrze, osiem metrów nad ziemią, rozpościera się widok na Karkonosze, Pecką i część Góry Orlickie.

Jak dojechać?

Borovnicki Młyn znajduje się około 50 km od Szklarskiej Poręby. Po przekroczeniu granicy w Jakuszycach, trzeba się za Harrachovem kierować na Rokytnice nad Jizerou, Jilemnice i Horkę u Starej Paki. Młyn stoi około kilometra na wschód od skrzyżowania dróg do Borovnicy, Peckiej i Horki.

Borovnice. Ostatni z niemieckich młynów w Czechach