Kamień Felixa Eberty w Miłkowie

Zakamarki Miłkowa. W otoczeniu pomnikowych drzew w parku obok dawnego ośrodka Junior skrywa się okazały głaz z inskrypcją poświęconą profesorowi Felixowi Eberty (1812 - 1884). Okazuje się, że był to człowiek o niezwykle ciekawej biografii. Z urodzenia berlińczyk, z wykształcenia prawnik, był wrocławskim radnym, astronomem - amatorem, (z jego prac korzystał m.in Albert Einstein) a także znanym pisarzem (poczytnym zwłaszcza w Anglii).

Georg Friedrich Felix Eberty urodził się 26 stycznia 1812 roku w Berlinie jako syn żydowskiego bankiera Hermanna Eberty (Ephraim)i jego żony Babette z domu Mosson. Od najmłodszych niemal lat pobierał staranne wykształcenie w duchu pedagogiki Pestalozziego. Ten program nauczania zakładał  oprócz czytania i pisania, również naukę rachunków oraz kształcenie zawodowe. Jak wspominał u schyłku życia największe wrażenie wywarła na nim okazjonalna uwaga nauczyciela, że ​​według greckiego poglądu niegodne człowieka wolnego jest nie mieć na coś czasu. Zgodnie z tą zasadą, na którą oczywiście może sobie pozwolić tylko człowiek zamożny, starał się planować wtedy swoje życie.

Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia prawnicze, zakończone zdobyciem doktoratu na uniwersytecie w Bonn. Oprócz wykształcenia prawniczego nie zaniedbywał również historycznego, a zwłaszcza filozoficznego; Żywo interesował się dominującym systemem heglowskim. Równolegle odbywał również prywatne studia matematyczne, które później rozszerzył na fakultety fizyczne, a zwłaszcza astronomiczne. Po ukończeniu studiów został członkiem berlińskiego stowarzyszenia literackiego Tunnel über der Spree, z którym związany był przez całe życie.

Podczas praktyki sądowej doszedł do statusu sędziego rejonowego. Po 1840 roku orzekał już w jeleniogórskim sądzie. Również w Jeleniej Górze ożenił się z Marie Hasse, córką śląskiego ziemianina. Po tym jak odszedł ze służby sądowej został miejskim rajcą we Wrocławiu. W 1850 r. habilitował się na uniwersytecie z przedmiotów prawo naturalne i karne, a w 1860 r. otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Jednak bardziej popularne niż jego wykłady akademickie były wykłady, które wygłaszał w latach pięćdziesiątych dla tzw. mieszanej publiczności na tematy filozoficzne, podczas których ujmował słuchaczy swoim humorem, dobrodusznością i szczerą skromnością.

Swoje pierwsze znaczące dzieło naukowo - literackie "Gwiazdy i historia świata; Myśli o przestrzeni, czasie i wieczności” opublikował anonimowo (jako FY) w 1848 roku. Podjął się w nim nieco żartobliwej próby wyjaśnienia idealności czasu i przestrzeni za pomocą prostych założeń optycznych. Książka szczególnie przypadła do gustu Brytyjczykom. Londyńskie wydawnictwo wznawiało jej druk sześciokrotnie. Ponieważ prawdziwe autorstwo utrzymywane było w tajemnicy, zostało w Niemczech przetłumaczone w 1859 roku. Eberty dopiero w 1874 roku ujawnił, że jest jej autorem.

W młodości Albert Einstein poznał tę popularnonaukową książkę, przyznając, że miała znaczący wpływ na jego zainteresowania i przyszłą karierę. Sam napisał przedmowę do nowego wydania pracy Eberty'ego w 1923 roku.

Z biegiem lat szlifował swój talent literacki. Wielkim sukcesem okazała się wydana w 1860 roku biografia Waltera Scota autorstwa Ebertego. Rzeczywiście, napisał ją na podstawie obszernych prac wstępnych w języku angielskim, z pełnym zrozumieniem osobowości i twórczości szkockiego poety, którego europejska sława wypełniła jego własną młodość. Sukces literacki zaowocował wydaniem kolejnej biografii tym razem Georga Gordona Byrona.

Przez kolejne siedem lat pracował nad historią Prus. Jego „Historia państwa pruskiego” została wydana w siedmiu tomach w latach 1867-73. Przyjemnym, płynnym językiem, bez popadania w panegiryczny ton, opowiadał historię Prus z punktu widzenia liberalnej burżuazji. Książce brakowało jednak oparcia w dokładniejszych badaniach co spowodowało, że nie trafiła na zbyt długo do niemieckich bibliotek, wyparta z nich przez bardziej faktograficzne opracowania powstałe w latach późniejszych.

Jego ostatnim dziełem były „Pamiętniki młodzieńcze starego berlińczyka”.

Eberty zmarł po długiej chorobie 7 lipca 1884 r. w swojej letniej rezydencji w Miłkowie w Karkonoszach.

Kamień Felixa Eberty w Miłkowie