Karkonoska Mgła – Biała Czeluść

Niekorzystne warunki panujące na szlakach potrafią zaskoczyć. Każdego roku, turyści są przestrzegani przed żywiołami, które zimową porą rządzą w górach. White-out jest kolejnym niebezpiecznym zjawiskiem występującym stosunkowo często w Karkonoszach. Czym jest biała ciemność?

W Karkonoszach nie trzeba burzy ani wichury, by zrobiło się naprawdę niebezpiecznie. Czasem wystarczy cisza, śnieg pod nogami i mlecznobiała przestrzeń dookoła. White-out, potocznie nazywany białą ciemnością, to jedno z tych zjawisk, które nie wyglądają groźnie na zdjęciach, ale w terenie potrafią odebrać orientację, rozsądek i poczucie kontroli.

Karkonoska mgła ma swoją specyfikę i nie jest zwykłą mgłą znaną z dolin. White-out pojawia się najczęściej zimą, powyżej górnej granicy lasu, gdy jednolita pokrywa śnieżna spotyka się z niskim zachmurzeniem, drobnym opadem śniegu i rozproszonym światłem. Efekt jest prosty i bezlitosny: znika kontrast. Nie ma cieni, nie ma linii horyzontu, nie ma punktów odniesienia. Wszystko ma ten sam kolor i tę samą jasność. Człowiek stoi w pełnym świetle, ale widzi mniej niż po zmroku.

Najgroźniejsze w white-oucie jest to, że nie działa intuicja. Wzrok przestaje przekazywać wiarygodne informacje, a błędnik zaczyna wprowadzać w błąd. Pojawia się złudzenie ruchu, przechylenia terenu, czasem zawroty głowy i mdłości. Turyści są przekonani, że idą prosto, podczas gdy w rzeczywistości zataczają łuki lub schodzą ze szlaku. W Karkonoszach, gdzie rozległe, pozornie płaskie obszary potrafią nagle urwać się stromymi stokami kotłów polodowcowych, taki błąd bywał tragiczny w skutkach.

Nieprzypadkowo zimowe szlaki w wyższych partiach gór są oznaczone tyczkami kierunkowymi. To nie jest „pomoc orientacyjna”, tylko realne zabezpieczenie. Problem w tym, że w warunkach silnego white-outu nawet one potrafią znikać z pola widzenia. Jeśli widoczna jest tylko jedna tyczka, a kolejna rozpływa się w mleku, to znak, że granica bezpieczeństwa została już przekroczona. W takich sytuacjach ratownicy GOPR nie mają wątpliwości: zawrócenie jest decyzją rozsądną, a nie oznaką słabości.

White-out bywa zdradliwy także dlatego, że często pojawia się nagle. Prognoza może zapowiadać jedynie mgłę i słaby opad, a w terenie kilka minut wystarczy, by świat „zgasł”. Dlatego zimowe wyjścia w Karkonoszach wymagają planowania, sprawdzania prognoz wysokogórskich i śledzenia komunikatów ratowniczych. To nie jest formalność, tylko element odpowiedzialności.

Karkonoska mgła uczy jednej rzeczy: góry nie zawsze ostrzegają hałasem. Czasem robią się niebezpieczne wtedy, gdy jest cicho, jasno i pozornie spokojnie. White-out to moment, w którym turystyka zamienia się w test pokory. I nie każdy powinien go zdawać.

Karkonoska Mgła – Biała Czeluść