Wieś, której już nie ma. Pawłowice Małe.

Na mapach wciąż figuruje. W urzędowych rejestrach także. Ale w rzeczywistości – Pawłowice Małe to dziś tylko nazwa i samotny budynek dawnej stacji kolejowej. Wieś, z której zniknęli ludzie, a po której został betonowy peron, kilka drzew i wspomnienie po miejscu, które kiedyś tętniło życiem.

Pawłowice Małe leżą w gminie Krotoszyce, nieopodal Legnicy, w cieniu kominów Huty Miedzi „Legnica”. Jeszcze w latach 70. i 80. była to normalna, funkcjonująca osada – z domami, ogrodami i gospodarzami, którzy pracowali w okolicznych zakładach. Potem jednak przyszły decyzje administracyjne i przemysłowe, które zmieniły wszystko. Wprowadzono strefę ochronną wokół huty – obszar, na którym ze względu na emisje przemysłowe i skażenie środowiska nie powinno się mieszkać. Domy zaczęto wykupywać i wyburzać, mieszkańców przesiedlać.

Proces wysiedleń trwał latami. Nie był spektakularny – nie towarzyszyły mu protesty ani dramaty, jakie pamiętamy z większych akcji przesiedleńczych. Ludzie po prostu odchodzili. Kto mógł, przenosił się do Legnicy lub w okolice Krotoszyc. Kto nie chciał – czekał, aż ostatni sąsiad zniknie za zakrętem. W 2002 roku Pawłowice Małe opuściła ostatnia mieszkanka. Od tamtej pory wieś formalnie istnieje, ale faktycznie – przestała. Według danych statystycznych z 2021 roku liczyła… jednego mieszkańca.

Z całej zabudowy pozostała jedynie stacja kolejowa.  Stacja Pawłowice Małe leży na linii kolejowej nr 284 Legnica – Jerzmanice-Zdrój – Lwówek Śląski. Choć ruch pasażerski w tym rejonie został zawieszony w 2009 roku, sama stacja wciąż pełni funkcje eksploatacyjne w ramach obsługi ruchu towarowego. Z jej torów korzystają m.in. pociągi obsługujące Hutę Miedzi „Legnica”, do której prowadzi krótkie, około kilometrowe odgałęzienie – linia kolejowa nr 972.

Układ torowy Pawłowic Małych obejmuje trzy tory główne, z których dwa znajdują się przy peronach jednokrawędziowych. Choć nie obsługują już podróżnych, pozostają w zadowalającym stanie technicznym. Zachowane są także tory boczne, w tym ładunkowy z rampą boczno-czołową. Całość uzupełniają budynki kolejowe – w tym charakterystyczny dworzec z przyległą nastawnią „PM”, w której wciąż prowadzi się ruch pociągów.

To właśnie ta czynna nastawnia jest dowodem, że stacja, choć od dawna nie przyjmuje pasażerów, nadal żyje. Obsługuje rogatki na przejeździe drogowym w ciągu drogi wojewódzkiej nr 364 i kieruje ruchem towarowym na odcinku Legnica – Jerzmanice-Zdrój.

Dziś Pawłowice Małe są miejscem symbolicznym – przypominają, jak blisko może być od tętniącej życiem wsi do zapomnienia. Tylko kolej, jakby na przekór upływowi czasu, nadal pisze tu swoją historię.

Wieś, której już nie ma. Pawłowice Małe.