Wieża rycerska w Rakowicach Wielkich

Rycerska wieża mieszkalna w Rakowicach Wielkich została wzniesiona w 1491 roku. Jej właścicielem był Georg Zedlitz, ówczesny właściciel większej części wsi.

Wieża o obronnym charakterze została zaprojektowana na planie prawie regularnego czworoboku. Do jej budowy użyto łamanego piaskowca z pobliskich kamieniołomów. Pierwotnie zgodnie z założeniem projektowym miała cztery piętra, przy czym to najwyższe miało charakter obronny. Był to w zasadzie drewniany ganek wsparty na kamiennych podporach tzw. kroksztynach. W ścianach i podłodze znajdowały się otwory strzelnicze. W wyniku przebudowy w XVIII wieku, ganek zlikwidowano, obniżając przy tym dach wieży. Zmieniło się wówczas położenie wejścia do budynku. Pierwotne znajdowało się ono na samej górze wieży, na zachodniej elewacji budynku. Obecnie otwór po tym wejściu, choć widoczny, jest zamurowany, a nowe wejście zostało wyraźnie wybite w ścianie w czasach późniejszych. Par­ter peł­nił fun­kcje gos­po­dar­cze, prze­dzie­lo­ne prze­pie­rze­niem pier­wsze pię­tro mie­ści­ło przestronną salę reprezentacyjną i trakt scho­do­wy, a na drugim znajdowały się komnaty mie­szkal­ne wła­ści­cie­li.

Obronny charakter uzupełniało czternaście wąskich okien strzelniczych (15 na 60 cm) ulokowanych na wszystkich kondygnacjach. Dziś jednak można śmiało stwierdzić, że obronne wyposażenie budowli miało wyłącznie charakter prestiżowy i symboliczny. Z uwagi na brak sklepień, zdobycie wieży nie stanowiłoby problemu nawet dla XV wiecznych wojsk. Wszystko wskazuje więc na to, że projekt budowy bardziej inspirowany był ówczesną modą niż rzeczywistymi walorami obronnymi. Miał bardziej podkreślać rycerski rodowód właścicieli niż zapewniać rzeczywistą obronę. Wie­ża stoi przy dro­dze pro­wa­dzą­cej do Lwów­ka, na po­łud­nio­wym skra­ju wsi, dlatego w niektórych źródłach określano ją mianem miejskiej.

Wieża przetrwała do naszych czasów we względnie dobrym stanie. Zabytek od całkowitej destrukcji w okresie powojennym ocalił fakt umiejscowienia w budynku magazynu, dzięki czemu zabezpieczono go powierzchownymi naprawami oraz niewielkimi remontami. Obecnie obiekt znajduje się w rękach prywatnych. Rozpoczął się jej gruntowny remont.

,, Docelowo przewiduje się odtworzenie historycznej dobudówki do wieży dla możliwości zorganizowania bezpiecznego miejsca spotkań oraz prowadzenia małej gastronomii. Wszystkie zakresy robót remontowych budowlano-konserwatorskich zmierzają do poprawy stanu technicznego obiektu oraz przywróceniu jego walorów historyczno-estetycznych, unikatowych w kulturowym krajobrazie Rakowic Wielkich.” – Informuje Delegatura w Jeleniej Górze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków.

Wieża rycerska w Rakowicach Wielkich