Kromnów

Kromnów jest długą wsią łańcuchową, leżącą na wysokości od 390 do 500 m n.p.m. Górna jej część łączy się z Zimną Przełęczą, a dolna sięga do zabudowań Starej Kamienicy.

Kromnów leży na zboczu Grzbietu Kamienickiego i Wysoczyzny Rybnicy. Teren wokół wsi zdominowany jest przez pastwiska, wśród których trafiają się nieliczne pola uprawne. Cały teren, a szczególnie wzniesienia zbudowany jest z granitognejsów. Wieś leży w obrębie gminy Stara Kamienica.

Kromnów powstał prawdopodobnie na początku XIV wieku. Dowodem tego są zapiski z 1343 roku, w których wieś została wspomniana przez księcia Henryka jaworskiego. Właścicielem wsi nieprzerwanie był ród Schaffgotschów, a stało się to za sprawą ich protoplasty Gotsch Schoffa, który wybudował w XIV wieku zamek w Starej Kamienicy, będący ich rodową siedzibą. Wieś rozwijała się bardzo powoli. Dopiero znaczący postęp nastąpił na przełomie XVII i XVIII wieku, a dokładnie w 1715 roku, kiedy to Schaffgotschowie wprowadzili na części swoich ziem w tym i w Kromnowie, eksperymentalne posunięcia gospodarcze zamieniając pańszczyznę na oczynszowanie. W tym czasie wieś słynęła z dobrze rozwiniętego tkactwa chałupniczego, które było jednym z ważniejszych źródeł dochodu.

W 1782 roku we wsi były 2 szkoły – katolicka i ewangelicka, 2 kościoły i młyn. W roku 1840 we wsi znajdowały się dodatkowo 3 gospody i zamieszkiwało ponad 30 rzemieślników zajmujących się różnymi działalnościami. W tym czasie wieś liczyła aż 143 domy. Ze statystyk z 1978 roku wynika, że we wsi było 85 gospodarstw rolnych.

Obecnie wieś wciąż się rozwija, szczególnie w kierunku osadniczym. Ze względu na swoje malownicze położenie i łatwy dostęp do większych miejscowości wzbudza coraz większe zainteresowanie, czego dowodem jest trwająca rozbudowa wsi.

Do najciekawszych zabudowań wsi należą:

• Kościół filialny pw. św. Jerzego zbudowany w 1 połowie XVI wieku. W latach 1552 – 1654 należał do ewangelików. Jest drewniana budowla z dachem krytym gontem z sygnaturką. Wewnątrz znajduje się granitowa chrzcielnica renesansowa z 1593 roku. Na terenie wokół kościoła znajduje się cmentarz.

• Kościół poewangelicki z 1802 roku, który powstał na miejscu wcześniejszej, drewnianej kaplicy ewangelickiej zbudowanej w 1745 roku. Jest to bezwieżowa budowla o pięcioosiowej elewacji pokryta dachem mansardowym. Wewnątrz znajdują się dwupiętrowe empory. Po II wojnie światowej obiekt zaczął popadać w coraz większą ruinę. Dopiero w 2014 roku po przeprowadzonym kapitalnym remoncie utworzono w nim Artystyczną Galerię Izerską.

   

Dawne nazwy:

1343 – Kromonov

1374 – Crumnov, Cromnow

1552 – Kromenau vel Crommenau

1945 – Krąpnów, Krumnów

1946 - Kromnów