Osiedle Czarne

Czarne jest dawną wsią, a obecnie osiedlem Jeleniej Góry będącym jej południowo-wschodnią częścią.

Poniżej Panorama 360. Można oddalać, przybliżać i obracać się dookoła, w górę i w dół. Miłego oglądania ( niektóre panoramy potrzebują kilku sekund aby się prawidłowo wgrać)

Czarne jako wieś powstało w drugiej połowie XIII wieku i pomimo bliskości dużego miasta jej rozwój przebiegał bardzo powoli. W 1355 roku majątek należał do okręgu sądowego Jeleniej Góry. Nazwa wzięła się prawdopodobnie od nazwiska pierwszego właściciela – Schwarczbach, który był zięciem Menzelinusa jeleniogórskiego wójta. Od 2 połowy XV wieku majątkiem zarządzali Schaffgotschowie z Karpnik, którzy wieś dostali w 1384 roku od księżnej Agnieszki, wdowy po księciu świdnicko-jaworskim Bolko II.

Znaczny rozwój wsi rozpoczął się dopiero od 1559 roku, kiedy to Caspar von Schaffgotsch postanowił wznieść tutaj swoją kolejną siedzibę. Podczas wojny 30-letniej cały dwór spłonął, a odbudowę zakończono dopiero w 1656 roku przez Ernesta von Nimptsch.

W 1679 roku wieś wraz z dworem sprzedał Jeleniej Górze jego syn, a nowym właścicielem aż do 1945 roku pozostała kamera jeleniogórska. Na początku XVIII wieku Czarne było jednym majątkiem wraz z Wojanowem.

Z 1726 roku pochodzą zapiski, z których jasno wynika, że nie była to szczególnie duża i bogata wieś. W 1742 roku postanowiono zbudować młyn wodny, a w okolicy znajdowały się dwa niewielkie stawy rybne. W 1765 roku wartość majątku miejskiego wyceniono na 9134 talary i mieszkało tu 28 zagrodników, 52 chałupników i tylko 3 kmieci. Dwadzieścia lat później we wsi był już folwark, szkoła i młyn wodny, mieszkało 3 kmieci, 16 chałupników i 39 zagrodników.

Na początku XIX wieku, Czarne nadal było niewielką wsią. W 1801 roku doszło do pożaru, podczas którego spłonęły zabudowania gospodarcze folwarku dworskiego. Jedną z ciekawostek była uprawa winorośli na wzgórzu obok szkoły. W 1825 roku we wsi były 82 domy, murowana szkoła ewangelicka, dwór z folwarkiem, młyn wodny i 25 warsztatów tkackich.

W okresie międzywojennym miasto pozbyło się znacznej ilości gruntów folwarcznych i w okresie przedwojennym majątek obejmował jedynie 80 ha, a dzierżawcą dworu był niejaki Rahm. W tym okresie zaczęły powstawać pierwsze domki jednorodzinne na dawnych gruntach dworskich.

Po II wojnie światowej w folwarku dworskim umieszczono PGR. Dwór z powodu niewłaściwej opieki zaczął popadać w coraz większą ruinę. W 1963 roku zniszczono portal wejściowy, na którym znajdowała się tablica fundatora.

W 1973 roku wieś Czarne zostało włączone do Jeleniej Góry, co jednak nie zmieniło losów dworu. Obecnie dworem zajmuje się Fundacja Kultury Ekologicznej.

Z biegiem czasu Czarne zaczęło zyskiwać na popularności i coraz więcej mieszkańców Jeleniej Góry postanowiło się tutaj osiedlić. Obecnie osiedle Czarne wciąż się rozbudowuje. Jego położenie wśród malowniczych wzgórz, niewątpliwie dodaje temu miejscu uroku.

Dawne nazwy:

1300 – Schwarczebach

1305 – Schwarcebach

1370 – Schwarczbach

1651 – Schwarzenbach

1668 – Schwartzbach

1721 - Schwartbach

1786 – Schwarzbach

1945 – Czarny, Czarny Potok, Czarny Strumień

1946 - Czarne

DkM Studio Dariusz Mofina