Pałac Staniszów z Domem Kawalera

Dawna rodowa rezydencja rodu von Reuss, otoczona wspaniałym parkiem w angielskim stylu, to dziś ekskluzywny hotel.

Romantyczny pałac znajdujący się w górnej części wsi, powstał w drugiej połowie XVI wieku jako rezydencja książęcego rodu von Reuss. Gruntowne przebudowany z inicjatywy księcia Henryka XXXVIII von Reuss w 1787 r. na okazałą barokową rezydencję, dwukrotnie rozbudowywany w XIX wieku (1818 – oranżeria, 1887 – powiększony o skrzydło wschodnie).

Pałac został założony na rzucie prostokąta, z bocznymi ryzalitami, 2-kondygnacyjny, 3-traktowy, nakryty dachem naczółkowym z lukarnami. We wnętrzu zachowana została bogata snycerka (boazerie, parkiety), kamieniarka (kominki, posadzki, sufity itp.) oraz floralne malowidła ścienne w saloniku ogrodowym. Pałac Staniszów słynął ze znamienitej kolekcji obrazów.

Na przełomie XVIII/XIX wieku przy Pałacu został założony jeden z najpiękniejszych parków krajobrazowych na Dolnym Śląsku, w którego obrębie znalazły się okoliczne lasy, malownicze formacje skalne góry Witosza oraz wybudowane w XIX wieku przez księcia Henryka XXXVIII sztuczne ruiny zamku na wzgórzu Grodna, z których roztaczał się niezapomniany widok na pasmo Karkonoszy i Kotlinę Jeleniogórską.

Od początku XIX wieku Staniszów należał do najczęściej odwiedzanych i znakomitych miejsc rozrywki dla mieszkańców Jeleniej Góry i cieplickich kuracjuszy, nie tylko ze względu na bardzo gościnny Pałac będący wówczas jednym z centrów życia towarzyskiego w regionie, ale również ze względu na malowniczą górę Witosza z pustelnią „łomnickiego proroka” - Georga Rischmanna oraz wybudowaną specjalnie dla gości gospodą z ogródkiem piwnym i „Stonsdorferei” – słynną Staniszowską wytwórnią likieru ziołowego.

Po II wojnie światowej w pałacu urządzono sanatorium dla dzieci, następnie Państwowe Pogotowie Opiekuńcze. Następnie pełnił on funkcję ośrodka szkoleniowego Straży Pożarnej, a w latach 1991-2001 stał pusty. Obecnie jest własnością prywatną. Po gruntownym remoncie, przeprowadzonym jednak z wyjątkową dbałością o zachowanie danego klimatu, pełni dziś funkcję ekskluzywnego hotelu.

Do założenia pałacowego należy charakterystyczny czerwony budynek dawnej wozowni - dziś Dom Kawalera. Swój obecny kształt i wygląd zawdzięcza przebudowie przeprowadzonej w 1818 roku. Początkowo był to budynek jednokondygnacyjny, kryty dachem mansardowym z wieżą. Przechowywano tu powozy należące do von Reussów. W 2007 roku obiekt podniesiono z ruiny. Obecnie znajduje się tu sześć stylowych pokoi. Pomiędzy pałacem i dawną wozownią znajduje się zrekonstruowany ogród utrzymywany we francuskim stylu.

Arystokratyczny pałac niemal od zawsze związany był z działalnością kulturalną. W XVIII i XIX w. posiadłość rodu van Reuss regularnie odwiedzali międzynarodowi malarze, poeci i muzycy. Artystyczną aurę zabytkowego obiektu, ku uciesze lokalnej społeczności, od kilku lat przywracają nowi właściciele. W 2003 r. w pałacu powstała galeria, w której wystawiane są prace plastyczne regionalnych artystów. Od 2005 r. działa tu także Fundacja Forum Staniszów, która organizuje koncerty z udziałem dolnośląskich filharmoników i Międzynarodowe Warsztaty Operowe.

Pałac Staniszów z Domem Kawalera