Ruiny Gwiezdnego Zamku w Warcie Bolesławieckiej

Zamek Gwiezdno (Sternburg), zwany też Gwiezdnym Zamkiem to relikt typowego budownictwa obronnego schyłku średniowiecza.

Ruiny znajdują się na południowy zachód od Warty Bolesławieckiej, przy polnej drodze biegnącej skraju lasu, nad Złotym Potokiem. Do czasów obecnych zachowały się jedynie fragmenty murów z piaskowca, część wałów i fragmenty fosy. Niewielka warownia została usadowiona na sztucznym nasypie na dnie doliny potoku. Wewnątrz, za zamkowymi murami znajdowała się najprawdopodobniej drewniana wieża mieszkalna. Do jego budowy użyto gruboziarnistego piaskowca z kamieniołomu Pokutujące Skały.

Historia zamku w przeważnej mierze opiera się jedynie na hipotezach. Nie jest znana dokładna data jego wybudowania. Nie został wymieniony w dokumentach lennych z 1407 roku więc prawdopodobnie został wybudowany później. Jego właścicielem miał być rycerz Burgold von Stibitz.

Przypuszcza się, że niewielka w sumie wartownia stojąca na skraju bolesławieckich lasów powstała z uwagi na bardzo częste napady, których ofiarami padali zmierzający do Bunzlau (Bolesławiec) kupcy. Nie brak autorów, którzy przypisują założenie wartowni templariuszom. Szeroko na ten temat rozpisywał się w XIX wieku miejscowy proboszcz Weber ale najprawdopodobniej pomylił jednak zamek w Warcie Bolesławieckiej z warownią w Kraśniku Górnym. Równie fantastycznie brzmi hipoteza powielana przez  Eduarda Dewitza o rzekomym połączeniu przejściem podziemnym z Zamkiem w Grodźcu.

Sternburg, czyli Gwiezdny Zamek lub Sternmauer – Gwiezdne Mury, czy też Sterschanze – Gwiezdne Wały niewątpliwie pełnił rolę warowni granicznej, tu bowiem przylegały do siebie terytoria księstw lwóweckiego i bolesławieckiego. Niektórzy znawcy tematu uważają, że stoi on na miejscu starej komory celnej. Pierwsza oficjalna wzmianka potwierdzająca istnienie zamku pochodzi z 1498 roku. Wówczas rezydował tu raubritter Stiebitz. Był on dość powszechnym u schyłku średniowiecza przykładem rycerza rabusia. Podobno stała tu niegdyś jego figura.

Na początku XVI wieku zamek ponownie zmienił właściciela. Tym razem przeszedł we władanie znanego śląskiego rodu von Zedlitz. Być może jednak wymieniony wcześniej Stiebitz (Stewitz) był również spokrewniony z tą rodziną.

W latach 1540/1541 Hans von Zedlitz wybudował w pobliżu nowy renesansowy dwór do którego przeniósł swoją siedzibę. Gwiezdny Zamek był zamieszkiwany jeszcze do około 1579 roku, kiedy został ostatecznie opuszczony i zaczął popadać w ruinę.

Ruiny Gwiezdnego Zamku w Warcie Bolesławieckiej