Stożek Perkuna – wulkaniczna tajemnica Pogórza Izerskiego

Stożek Perkuna w okolicach Leśnej to miejsce o wyjątkowych walorach geologicznych, przyrodniczych i krajobrazowych, stanowiące ciekawy cel dla miłośników natury i geologii.

Stożek Perkuna to wyjątkowa formacja geologiczna położona na wzgórzu Ciasnota w pobliżu miejscowości Grabiszyce, na terenie gminy Leśna. Jest to obiekt o dużej wartości przyrodniczej i krajobrazowej, a zarazem jeden z najciekawszych śladów dawnej aktywności wulkanicznej na Dolnym Śląsku. Od 1954 roku objęty jest ochroną jako pomnik przyrody nieożywionej, co świadczy o jego unikatowym charakterze.

Stożek powstał z bazanitu lub nefelinitu, a jego budowa geologiczna wzbudza zainteresowanie zarówno naukowców, jak i turystów. Na zachodniej ścianie dawnego kamieniołomu widoczne są dwie odmienne struktury skalne: dolna warstwa składa się z grubych kolumn, natomiast górna, bardziej drobna, świadczy o późniejszej erupcji lawy o większej płynności. Istnieją dwie teorie dotyczące jego pochodzenia – pierwsza mówi o tym, że jest to dajka, czyli żyła bazaltowa wciśnięta pomiędzy starsze skały, druga sugeruje, że stanowi pozostałość czopa wulkanicznego, czyli zakrzepłej magmy, która kiedyś tworzyła komin wulkanu. Szczególnie imponujący jest tzw. wachlarz bazaltowy, czyli unikatowy układ skalnych kolumn, który przypomina rozłożone płatki róży. Takie struktury są rzadkością i czynią Stożek Perkuna jednym z bardziej interesujących stanowisk geologicznych w regionie.

Miejsce to wyróżnia się także ciekawą roślinnością. Ciemne, nagrzewające się skały sprzyjają rozwojowi gatunków ciepłolubnych, takich jak rojnik, goździk czy głóg. W bardziej zacienionych miejscach można natomiast spotkać paproć podrzeń żebrowiec, wawrzynek wilczełyko oraz kilka gatunków zanokcic. Różnorodność przyrodnicza sprawia, że Stożek Perkuna jest chętnie odwiedzany przez botaników i miłośników przyrody.

Położenie wzgórza zapewnia rozległe widoki na Pogórze Izerskie, a z jego szczytu można podziwiać panoramę okolicznych miejscowości, w tym Leśnej i Lubania, oraz dalsze pasma Gór Izerskich. Dojście do Stożka Perkuna jest możliwe żółtym szlakiem turystycznym, prowadzącym z Leśnej do Grabiszyc. W pobliżu przebiega także "Szlak Grabiszyckich Legend i Baśni", a w ostatnich latach planowano odtworzenie starej trasy prowadzącej na szczyt, obejmujące prace porządkowe, utwardzenie ścieżki oraz budowę punktu widokowego z paleniskiem.

Nazwa tej niezwykłej formacji nawiązuje do Perkuna – bóstwa burz i gromów z mitologii bałtyjskiej i słowiańskiej. Niektórzy badacze spekulują, że wzgórze mogło być dawniej miejscem pogańskich rytuałów związanych z kultem ognia. Historia nie dostarcza jednak jednoznacznych dowodów na takie teorie, choć tajemnicza atmosfera tego miejsca nie przestaje pobudzać wyobraźni.

Stożek Perkuna to miejsce o wyjątkowej wartości geologicznej i krajobrazowej, które warto odwiedzić, by na własne oczy zobaczyć ślady dawnych erupcji wulkanicznych na Dolnym Śląsku. To także doskonały punkt dla tych, którzy poszukują nieoczywistych i mniej uczęszczanych zakątków regionu.

foto: Paweł Pawlak

Jak dotrzeć?

Stożek Perkuna – wulkaniczna tajemnica Pogórza Izerskiego