Studzienka w Karpaczu - Największy Marmit w Karkonoszach

Unikalna atrakcja geologiczna znajduje się w pobliżu Dzikiego Wodospadu na Łomnicy w Karpaczu. To pięknie wykształcony Marmit - czyli tzw. garniec wirowy.

Marmit w rzece Łomnica jest największym i najgłębszym garncem polodowcowym w całych Sudetach. Ma kształt cylindra o idealnie gładkich ścianach i zaokrąglonym dnie. Ma 2,25 metra głębokości i 0,8 m3 objętości (800 litrów).

Powstał pod wpływem eworsji czyli ruchu wirowego spadającej wodnej kaskady. Marmit w Karpaczu powstał pod wpływem wody spływającej pod lodowcem i spadającej szczelinami lodowcowymi, która niosła ze sobą materiał skalny. Ruch wirowy wody sprawił, że odłamki skał niesione z ogromną siłą, w kontakcie ze skalnym podłożem działały jak niezwykle precyzyjne naturalne wiertło. Z kolei w już wykształconym Marmicie, wprowadzone w ruch wirowy kamienie znajdujące się na dnie tego zagłębienia, działały niczym idealna szlifierka.

Zdaniem geomorfologów najprawdopodobniej utworzył się on u schyłku epoki lodowcowej, gdy z topniejących lodowców Wielkiego i Małego Stawu spływały Łomnicą potężne ilości wody.

W 1892 roku przeprowadzono pierwszą eksplorację Marmitu. Wydobyto wówczas z jego dna około 30. gładkich, kulistych kamieni. Największy z nich ważył 25 kilogramów. Najładniejsze okazy trafiły do muzeów w Jeleniej Górze i Berlinie.

Po raz drugi do dna garnca dotarto dokładnie 100 lat później w roku 1992. Po usunięciu rumoszu skalnego ponownie wydobyto kilkanaście otoczaków (kamieni wygładzonych i zaokrąglonych przez wodę). Ustanowiono tu wówczas stanowisko pomnikowe przyrody nieożywionej - jedyne tego typu w Sudetach. 

Podczas roztopów studzienka jest zalewana przez wodę i może w nią wpaść dosłownie wszystko co niesie nurt Łomnicy. Dlatego może się wydawać znacznie płytszy. Obecnie wolna przestrzeń wynosi zaledwie około 50 cm.

Marmit znajdziemy około 200 metrów w dół rzeki od Dzikiego Wodospadu.

Studzienka w Karpaczu - Największy Marmit w Karkonoszach