Wodospad Panczawy - karkonoski rekordzista

Wodospad Panczawy to największy i najwyższy wodospad nie tylko w Karkonoszach ale i w całych Sudetach a przede wszystkim w Czechach. W sumie ma 148 metrów i wpada w kilku kaskadach w dół do Łabskiego Kotła. Znajduje się na rzece Panczawie, pierwszym prawostronnym dopływie Łaby.

Podczas opisywania wodospadów głównym kryterium była zawsze ich wysokość, dlatego nie jest niespodzianką, że poza kilkoma obfitującymi w największą ilość wody (Mumlava, Biała Łaba, Szklarka) powszechna uwaga skupiała się zawsze na najwyższych spośród nich. Po czeskiej stronie gór do takich wodospadów należały Wodospad Łabski (Labský vodopád) i Wodospad Panczawy (Pančavský vodopád) oraz nieco mniejsze dwa wodospady Úpské, natomiast po stronie polskiej (w dawnych czasach pruskiej) oczywiście Wodospad Kamieńczyka.

Ze względu na swoją wysokość Wodospad Panczawy króluje wśród czeskich wodospadów, chociaż ze względu na niedużą ilość wody w okresie letnim, czyli w szczycie sezonu turystycznego może sprawiać wrażenie mniej efektownego. Znajduje się w kotle lodowcowym Labských jam, konkretnie zaś w Pančavské jámě, zamykającej Łabski Kocioł.

Wysokość tego wodospadu sięga 148 m, a wraz z wątlejszym, południowym odgałęzieniem 162 m. Jest najwyższy nie tylko w Karkonoszach i w całych Czechach, ale także w Pozaalpejskiej Europie Środkowej. Jako jedyny spośród czeskich wodospadów pojawia się też w niektórych spisach najwyższych wodospadów świata.

Składa się z czterech wyraźnych samodzielnych progów, które utworzyły się głównie w strefach pęknięć. Panczawa spada tutaj z wysokości 1298 na 1150 m n.p.m. Najliczniejszy przepływ wodospadu występuje od końca kwietnia do początku maja, kiedy topi się śnieg na łąkach Panczawskiej i Łabskiej.

Wodospad cieszył się dużym zainteresowaniem od początku turystyki w Karkonoszach, dlatego w 1859 roku właściciel pobliskiej Labskiej boudy Josef Schier zlecił wybudowanie nad górną krawędzią małego zbiornika wodnego ze śluzą wraz z pomieszczeniem dla obsługi i miejscem w którym można było spożyć skromny posiłek. Drugi zbiornik umieszczony został przy drodze, na dnie Łabskiego Kotła. Kiedy zgromadziła się przy nim odpowiednia liczba zainteresowanych, obsługa dolnego zbiornika, po otrzymaniu drobnej zapłaty w wysokości 10 grajcarów dawała trąbką sygnał dźwiękowy, po usłyszeniu którego obsługa przy górnym zbiorniku podnosiła stawidło. Po podniesieniu śluzy wodospad zwiększał swój przepływ.  W latach 30. wszystko to zostało usunięte.

Dziś z pobliskiego punktu widokowego Ambrožova można podziwiać wspaniałe widoki nie tylko na akwen, ale także na Labský dul, Kozie Grzbiety, Kotel i Łysą Górę. Kaskadowy wodospad Panczawy znajduje się w I strefie Karkonoskiego Parku Narodowego, więc dostęp do niego jest ograniczony.

Wodospad Panczawy obserwuje się z krawędzi Labský dul i widać tylko jego górną część. Kto chce zobaczyć wodospad w całej okazałości, musi zejść do doliny. Nad wodospadem przy ścieżce znajduje się tablica pamiątkowa Otokara Štětki, szefa Karkonoskiej Służby Górskiej (1916–1975).

foto: Paweł Pawlak

Wodospad Panczawy - karkonoski rekordzista