Ciemiernik zielony w Karkonoszach

Anomalie temperatur, które ostatnimi czasy można było zaobserwować w Karkonoszach, skutkują pierwszymi oznakami przedwiośnia. Ciemiernik zielony jest jednym z tych omenów. Największe dzikie skupiska tej rośliny, która uznawana jest za ogrodową, znajdują się właśnie na Dolnym Śląsku.

Ciemiernik zielony jest niezwykły z kilku powodów, do najbardziej popularnych należy jego niewiadome pochodzenie. Choć przypuszczeń jest wiele, wciąż brakuje jednoznacznego stwierdzenia. Naukowcy w głównej mierze twierdzą, iż roślina przywędrowała do lasów z przydomowych ogrodów, potocznie uznawana jest za tzw. roślinę zawleczoną. Gatunek szybko dziczeje, dlatego też można go spotkać niemal w każdym zakątku Europy. W Polsce ciemiernik zielony został sklasyfikowany jako gatunek nie należący do flory rodzimej, inaczej kenofit. Ciekawostką jest, że niegdyś występował w wielu zakątkach naszego kraju, teraz natomiast porasta wyłącznie obszar dolnego śląska, z czego większość stanowisk ogranicza się do pasma Sudetów. Roślina należy do gatunków typowo leśnych, preferuje chłodne i wilgotne tereny nad potokami.

Do pełni szczęścia niezbędne są jej promienie słoneczne, w okresie przedwiośnia nie stanowi to jednak większego problemu, ze względu na okres wegetacyjny drzew. Ciemiernik przeważnie rośnie w różnego typu siedliskach mezotroficznych i eutroficznych lasów liściastych, zrzucających liście na zimę. Są to żyzne lasy bukowe, łęgi i grądy w wariancie niskim. Największe populacje występują w zachodniej części Gór Kaczawskich w dolinie potoku Ochotnicy, gdzie tamtejsze stanowisko liczone jest w ilości kilku tysięcy kęp. Notowany jest także na obszarze Gór Stołowych (w zasięgu parku narodowego), Przedgórza Sudeckiego oraz w Borach Dolnośląskich. Ze względu na obce pochodzenie, roślina nie podlega ochronie gatunkowej w Polsce. Inną, znaną w kulturze odmianą tego gatunku jest ciemiernik biały, nazywany również śnieżną różą. Bardzo prawdopodobne, że był on inspiracją dla powstania XVI-wiecznej kolędy, która wykonywana jest do dziś. Jej kompozytor był synem Dolnoślązaka z Bolesławca. Dodatkowo, biała odmiana tego kwiatu znalazła także zastosowanie w farmacji, jej kłącza zawierają glikozydy o działaniu podobnym do strofantyny, która jest naturalnym glikozydem nasercowym.

Ciemiernik zielony w Karkonoszach