Klasztor Dusz - Ruiny klasztoru Magdalenek w Nowogrodźcu

Ruiny klasztoru sióstr Magdalenek założonego w XIII wieku przez księżną Jadwigę Śląską. W 1810 roku w wyniku sekularyzacji przeprowadzonej przez władze pruskie, zgromadzenie zakonne w Nowogrodźcu przestało istnieć. W nowogrodzieckim klasztorze ulokowano przez kolejne 135 lat między innymi sąd, więzienie, seminarium protestanckie, magazyny i lazaret podczas wojen napoleońskich. W lutym 1945 roku został zniszczony podczas ośmiodniowych walk o miasto.

W 1217 roku istniał tu już niewielki zameczek myśliwski, który księżna Jadwiga Śląska otrzymała w prezencie od swego małżonka Henryka Brodatego. Prawdopodobnie od razu podjęła decyzję o przeznaczeniu go na cele zakonne. W tym celu sprowadziła z Niemiec siostry Zakonu Świętej Magdaleny od Pokuty (Magdalenki). Od tego momentu klasztor ewoluował architektonicznie w miarę rozwoju miasta i zwiększającego się budżetu, jakim dysponowały mniszki. Zakon w miarę upływu czasu umacniał swoje wpływy w Nowogrodźcu, w czym na pewno pomagało przyjmowanie w szeregi nowogrodzieckiego zgromadzenia córek z dobrych, bogatych rodów. W roku 1495 proboszcz Wawrzyniec Herzog (któremu formalnie klasztor podlegał) oraz ówczesna przeorysza zakonu Magdalena Haugwitz nabyli dla klasztoru miasto Nowogrodziec. Około roku 1500, przedsiębiorcze "Białe Panny", doprowadziły do powstania miejskiego (drewnianego) wodociągu zaopatrującego Nowogrodziec w wodę ze źródła położonego za miastem. Samo miasto zostało zaś otoczone solidnym murem obronnym.

W 1527 roku epidemia dżumy dotarła do miasta, powodując prawdziwą hekatombę ofiar. Ocalało zaledwie sześciu mieszkańców. Dziwnym trafem epidemia nie przedostała się za klasztorne mury, gdzie nikt nie zachorował.

Kres istnienia klasztoru położyła tzw. pruska sekularyzacja ogłoszona przez króla Prus Fryderyka Wilhelma III, 30 października 1810 roku. Zakładała ona włączenie wszelkich dóbr duchowych do monarchii. Oficjalnie chodziło o zebranie środków na spłacenie kontrybucji nałożonej na pokonane Prusy przez Napoleona III. W praktyce jednak chodziło przejęcie majątku katolickiego i uprzywilejowanie kościoła ewangelickiego. Sekularyzacja dotknęła wyłącznie dóbr kościoła katolickiego.  Państwo Pruskie już od dawna przygotowywało się do tych działań. Pierwsze szacunki dotyczące wyceny wartości majątku kościelnego sporządzono już w 1746 roku, pięć lat po zajęciu Śląska przez Prusy w wyniku wojen śląskich prowadzonych z katolicką Austrią.

W dawnym klasztorze w Nowogrodźcu umieszczono wiele urzędów i instytucji państwowych. Zorganizowano tu między innymi sąd, więzienie, ewangelickie seminarium nauczycielskie, magazyny, a nawet browar. Podczas kampanii antynapoleońskiej w 1813 roku znajdował się tu wojskowy lazaret.

W lutym 1945 roku Nowogrodziec stał się areną zaciętych walk z nacierającą Armią Czerwoną. Walki trwały 8 dni.  Niemcy zaciekle bronili się nadal w okolicy stacji kolejowej i kościoła. W końcu jednak pomimo serii niemieckich kontrataków miasto zostało zajęte. Sowieci nie oszczędzili budynków poklasztornych, powodując znaczne zniszczenia i grabiąc wszystko, co się tylko dało. Opuszczone budynki z czasem popadały w coraz większą ruinę.

Obecnie budynki klasztoru znajdują się w ruinie. Zachowały się trzy budynki klasztorne (północno-wschodni, południowy i zachodni) i mury, które dawniej otaczały kompleks klasztorny od zachodu i północy. W bardzo dobrym stanie znajdują się podziemia klasztorne, zachowały się tam nawet resztki lamp i ściany dawnego pieca.

W 2022 roku na terenie klasztoru rozpoczęły się pierwsze prace porządkowe, zainicjowane przez fundację "Twoje Dziedzictwo", która przejęła kompleks zabudowań od władz gminy Nowogrodziec.

Klasztor Dusz - Ruiny klasztoru Magdalenek w Nowogrodźcu