Nietoperze w kowarskim tunelu. Modernizacja linii kolejowej na torze kolizyjnym z naturą.

Rewitalizacja linii kolejowej z Kowar do Kamiennej Góry, długo wyczekiwana przez mieszkańców i kluczowa dla rozwoju regionu, napotyka na nieoczekiwany problem – nieczynny tunel pod Przełęczą Kowarską stał się zimowym domem dla kilkuset nietoperzy, w tym gatunków pod ścisłą ochroną. Starcie potrzeb infrastrukturalnych z wymogami ochrony przyrody budzi emocje, a badania ekologiczne mogą zdecydować o losach inwestycji, opóźniając ją lub zmieniając jej zakres. Czy kompromis jest możliwy, czy natura zatrzyma kolej?

Planowana rewitalizacja linii kolejowej nr 308 na odcinku z Kowar do Kamiennej Góry napotyka na nieoczekiwany i znaczący problem związany z ochroną środowiska. Kluczowym punktem spornym stał się nieczynny od blisko 40 lat tunel kolejowy pod Przełęczą Kowarską, który w międzyczasie przekształcił się w ważne siedlisko nietoperzy, w tym szczególnie chronionego mopka zachodniego. Ta specyficzna sytuacja uwidacznia napięcia pomiędzy dwiema, często trudnymi do pogodzenia, potrzebami: rozwojem infrastrukturalnym a koniecznością ochrony przyrody.

Tunel o długości ponad kilometra, od lat pozostający poza użytkowaniem, stworzył idealne warunki dla hibernacji nietoperzy. Według wstępnych badań zimuje tam około 200 - 300 osobników Mopka Zachodniego – gatunku objętego ścisłą ochroną w ramach polskiego prawa i międzynarodowych konwencji. Nietoperze wybierają to miejsce ze względu na specyficzny mikroklimat panujący w tunelu – stałą temperaturę i wilgotność, które są kluczowe dla ich przetrwania w okresie zimowym.

Rewitalizacja linii kolejowej, której celem jest poprawa dostępności transportowej regionu i wspieranie rozwoju lokalnych społeczności, wiąże się jednak z koniecznością ingerencji w ten delikatny ekosystem. Dolnośląska Służba Dróg i Kolei (DSDiK), odpowiedzialna za projekt, zdaje sobie sprawę z potencjalnych konfliktów, dlatego zleciła przeprowadzenie szczegółowych badań środowiskowych. Ich celem jest nie tylko zliczenie liczby nietoperzy, ale także ocena możliwego wpływu inwestycji na ich siedlisko.

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ) odgrywa kluczową rolę w tym procesie, ponieważ to ona zdecyduje o wydaniu zgody na realizację projektu. Bez jej akceptacji prace modernizacyjne nie mogą się rozpocząć. Problem jednak polega na tym, że badania mogą wykazać konieczność przesunięcia harmonogramu prac, a w skrajnych przypadkach nawet zmusić inwestora do zmiany planów, co mogłoby znacznie zwiększyć koszty przedsięwzięcia.

Z jednej strony lokalne władze oraz mieszkańcy podkreślają znaczenie rewitalizacji linii dla regionu. Usprawnienie połączeń kolejowych między Kowarami a Kamienną Górą to nie tylko szansa na rozwój turystyki, ale także na poprawę mobilności mieszkańców, którzy dziś często borykają się z ograniczonym dostępem do transportu publicznego. Z drugiej strony ekolodzy i organizacje ochrony przyrody ostrzegają, że niszczenie siedlisk nietoperzy mogłoby prowadzić do nieodwracalnych strat w lokalnej bioróżnorodności.

Jednym z potencjalnych rozwiązań konfliktu jest relokacja nietoperzy w inne miejsce o podobnych warunkach. Takie działania wymagają jednak precyzyjnego planowania i znacznych nakładów finansowych. Alternatywą mogłoby być zastosowanie środków minimalizujących wpływ inwestycji, takich jak ograniczenie prac w okresie zimowym, kiedy nietoperze hibernują, czy budowa specjalnych korytarzy ekologicznych. Każde z tych rozwiązań będzie jednak wymagało kompromisu i ścisłej współpracy między inwestorem, naukowcami a organami ochrony środowiska.

Sytuacja ta ilustruje szerszy problem związany z modernizacją infrastruktury w obszarach o wysokiej wartości przyrodniczej. Konflikty na linii rozwój-ekologia nie są nowe, ale przypadek tunelu pod Przełęczą Kowarską pokazuje, jak trudne mogą być do rozwiązania. Wyniki badań środowiskowych oraz decyzje RDOŚ będą kluczowe dla przyszłości projektu, który, choć obiecujący z punktu widzenia rozwoju regionu, stoi w obliczu poważnych wyzwań ekologicznych.

Nietoperze w kowarskim tunelu. Modernizacja linii kolejowej na torze kolizyjnym z naturą.