Orla Skała – zapomniany strażnik historii i geologiczna perełka Szklarskiej Poręby

Orla Skała, położona w malowniczej części Szklarskiej Poręby, to niepozorne, ale wyjątkowo ciekawe miejsce, które łączy w sobie fascynującą geologię z intrygującymi wątkami historycznymi. Dziś często pomijana przez turystów, dawniej była oficjalnym pomnikiem przyrody, chronionym już w czasach niemieckich – aż do 1945 roku.

Orla Skała to grupa granitowych ostańców, które przez tysiące lat kształtowały siły przyrody, a zwłaszcza wietrzenie chemiczne i fizyczne. Prawdziwą perełką tego miejsca są kociołki wietrzeniowe, które występują tu zarówno w formie pionowej (głębokie, cylindryczne zagłębienia przypominające studzienki), jak i poziomej – rzadziej spotykanej, gdzie zagłębienia przypominają wydrążone miski osadzone na płaszczyznach skał. To geologiczna rzadkość w skali regionu, a ich występowanie świadczy o długotrwałym oddziaływaniu wody, mrozu i wiatru, które rzeźbiły granitowe bloki przez epoki.

Na jednej ze skał można odnaleźć wykute w skale schodki,  być może prowadziły one niegdyś na punkt widokowy, który z czasem został zapomniany i zarośnięty.

Orla Skała ma również swój militarny rozdział. W czerwcu 1807 roku, podczas wojen napoleońskich, teren Szklarskiej Poręby znalazł się w strefie neutralnej, poza wyznaczoną linią demarkacyjną. To właśnie w pobliżu Orlej Skały stacjonowały oddziały bawarskie, sojusznicy Napoleona, którzy – ze względu na łatwość obejścia ich pozycji – zostali przeznaczeni wyłącznie do działań pokojowych. Zgrupowanie to nie miało charakteru ofensywnego; pełniło raczej funkcję stabilizującą w tym burzliwym okresie zawieszenia broni.

Niedaleko, w okolicach dawnej willi „Fremdenheim” przy dzisiejszej ulicy Kilińskiego, swoje pozycje zajęły również siły francuskie, co zostało upamiętnione w lokalnym nazewnictwie – niegdyś funkcjonowała tu nazwa Franzosenrand – Francuski Skraj. Prusacy z kolei prawdopodobnie zabezpieczali drogi wiodące ku granicy z Austrią, w tym starą Czeską Drogę (Böhmerweg), która była wówczas najważniejszym szlakiem ucieczki i komunikacji w tej części Karkonoszy.

Do 1945 roku Orla Skała była miejscem rozpoznawalnym i cenionym przez niemieckich miłośników przyrody oraz lokalnych turystów. Działały tu oznaczenia turystyczne, a miejsce było oficjalnie chronione jako pomnik przyrody. Po wojnie, niestety, popadło w zapomnienie, a wiele z jego dawnych oznaczeń i ścieżek zniknęło w gęstniejącej roślinności.

Dziś Orla Skała pozostaje cichym świadkiem zarówno potężnych procesów geologicznych, jak i mało znanych epizodów historycznych, które rozegrały się w cieniu napoleońskich wojen. To miejsce, które zdecydowanie zasługuje na ponowne odkrycie.

Jak dotrzeć?

Orla Skała znajduje się w Szklarskiej Porębie Dolnej przy ulicy o tej samej nazwie. Aby tu dotrzeć trzeba kierować się obok kościoła Matki Bożej Różańcowej w górę (w boczną drogę od ulicy Piastowskiej). Tuż obok Orlej Skały przebiega czarny szlak turystyczny.

Orla Skała – zapomniany strażnik historii i geologiczna perełka Szklarskiej Poręby