Piec wapienniczy w Pokrzywniku

Pokrzywnik jak wiele miejscowości w podkarkonoskim regionie ma zachowany akcent hutniczych tradycji. To pochodzący z XIX wieku piec do wypalania wapna.

Popyt na wapienne materiały w naszym regionie miał związek z rozwojem przede wszystkim budownictwa murowanego. Piec wapienny w Pokrzywniku pochodzi prawdopodobnie z  XIX wieku. To klasyczny piec szybowy, zbudowany z nieregularnych kamieni pochodzących z najbliższej okolicy. Posadzony został na planie sześciokąta a ściany pochylono do wewnątrz. Piec miał pojemność około 200 m3 i należał do pobliskiego folwarku. Wapno wykorzystywano także w rolnictwie do zakwaszania gleby.

W trzech ścianach u samej podstawy znajdują się trzy otwory wentylacyjne. Do ich wykończenia użyto obok kamieni ciosanych również i cegieł. Otwory zapewniały jednocześnie dostęp do paleniska.

Sam proces wypalania materiału wapiennego, nie był skomplikowany. Robotnicy wsypywali do pieca od góry na przemian warstwowo kamień wapienny oraz tzw. paliwo czyli drzewo, węgiel lub torf. Wsad osuwając się w dół pieca był podgrzewany spalinami ze strefy wypału. Wapienniki rozgrzewano do temperatury 900-1200 °C , bowiem tylko w takiej temperaturze kamień wapienny ulegał rozkładowi. Dwutlenek węgla oraz spaliny uchodziły wysokim, zwężanym u góry w celu uzyskania lepszego ciągu, kominem, a schłodzone wapno palone było wybierane dolną furtą.

Praca przy wypalaniu nie należała jednak do łatwych. Do obsługi pieca potrzeba było od pięciu do dziesięciu osób – zwykle jednej przy wypalaniu, a reszty przy wydobyciu surowca. Trwający 20 dni cykl wypalania obejmował załadowanie pieca, suszenie, wypalanie i rozładowanie.

Zaprawy wapienne znali już Persowie, od których zapożyczyli je starożytni Grecy, doświadczenia których posłużyły z kolei Rzymianom. Technika produkcji wiele się nie zmieniła od tamtych czasów. Zaprawę przygotowywano wówczas podobnie jak obecnie przez wypalanie skał wapiennych, gaszenie wapna by następnie mieszać go z piaskiem.

Wapiennik w Pokrzywniku znajduje się obecnie na terenie prywatnym.

Piec wapienniczy w Pokrzywniku