Prehistoryczne grodzisko Drábské světničky. Miejsce absolutnie niezwykłe.

Drábské světničky to niezwykłe miejsce historyczne w Czechach, położone niedaleko wsi Dneboh. Jest to forteca wykuta w piaskowcowych skałach, której początki sięgają XIII wieku. Zamek zbudowano na kilku skalnych blokach, które tworzą naturalne przepaści i wąwozy. Skalne przesmyki, ciasne niemal kalustrofobiczne przejścia między potężnymi skalnymi ścianami, promienie słońca wdzierające się przez te skalne szczeliny a oprócz tego fantastyczne widoki. Miejsce warte polecenia.

Niestety obecnie część skalnego zamku jest niedostępna. Powodem tego jest ogólne zużycie skał piaskowcowych, które ucierpiały na skutek nadmiernego napływu turystów. Poruszanie się w skalnych komorach nie jest już dla nich bezpieczne. Zamek zostanie ponownie otwarty po ponownym zabezpieczeniu zabytku, który umożliwi poruszanie się po nim bez dalszych uszkodzeń skał. Mogłoby to składać się z systemu kładek, które uniemożliwiałyby bezpośredni kontakt z ludzką stopą. Zmienią się nie tylko trasy zwiedzania zamku, ale także portal wejściowy. W 2022 roku rozpoczęło się przygotowanie dokumentacji projektowej. Podobno zwiedzający mogli ponownie zobaczyć zamek skalny w 2025 roku.

Drábské světničky to część skalnego miasta jakie tworzą przepiękne Příhrazské skaly. To formacja siedmiu potężnych piaskowcowych bloków skalnych. Na początku XV wieku w miejscu starszych obwarowań zbudowano gród, w większej części drewniany. Skały między sobą były połączone za pomocą drewnianych mostów i galerii oraz kamiennych i drewnianych schodów. Doskonały system obronny uzupełniały pomieszczenia mieszkalne, tzw. modlitewnia, kazalnica i wartownia. Jedyne chronione dojście wiodło od przesmyku Ženská vrata na południu.

Drábské světničky, położone w Příhrazských skałach, to miejsce, które przenosi odwiedzających w tajemniczy świat średniowiecznej fortecy, ukrytej wśród potężnych piaskowcowych formacji. Wyobraź sobie ciasne skalne przesmyki, które z każdą chwilą stają się coraz węższe, niemal klaustrofobiczne, zmuszając do zwolnienia kroku i uważnego stawiania kolejnych kroków. Wokół otaczają cię monumentalne, chropowate ściany, wyrzeźbione przez naturę przez wieki, tworząc wrażenie, że stajesz się częścią pradawnej, surowej rzeczywistości.

Wąskie przejścia między skałami wypełniają się słońcem, które nieśmiało wdziera się przez szczeliny, rzucając migoczące promienie na nierówne powierzchnie. W takich momentach czujesz, jak miejsce to ożywa – wibrujące światło kontrastuje z ciemnością zacienionych zakamarków, a ty stoisz pośród tej gry światła i cienia, gdzie historia spotyka się z naturą.

Jednakże to nie tylko bliskość surowej skały czyni to miejsce wyjątkowym. Po opuszczeniu najciaśniejszych fragmentów trasy otwierają się przed tobą zapierające dech w piersiach widoki. Příhrazské skály oferują fantastyczne panoramy okolicznej przyrody, zielonych wzgórz i dolin, które rozciągają się aż po horyzont. Te widoki pozwalają na chwilę oddechu po pełnym emocji przejściu przez skalne korytarze, przypominając o majestacie i potędze przyrody.

Według źródeł archeologicznych warowna rezydencja, wznosząca się na wysokość 86-141 m nad doliną, została założona gdzieś w latach czterdziestych XIII wieku,  podczas znaczącej działalności kolonizacyjnej cystersów z Hradiště. Ta skalna warownia, wraz z pobliską Klamorną oraz fortyfikacjami w Stará Hrady koło Příhrazu, pełniła funkcję strategicznego punktu wartowniczego, strzegąc terytorium klasztoru oraz odcinka ważnego szlaku Pojizer.

Pierwotnie drewniany zamek zbudowany był na pięciu lub siedmiu blokach piaskowca, rozdzielonych wąskimi szczelinami, na skraju dużego skalistego płaskowyżu ze starszą osadą prehistoryczną i wczesnośredniowieczną (zwaną w 1554 r. „fortyfikacją”, dziś znaną jako Hrada i Klamorna). . Na kilku poziomach wysokościowych skał o wysokości 15-40 m zachowało się dwa tuziny ciosanych przestrzeni o różnej funkcji, pozostałości pięciu korytarzy, ciosane fundamenty siedmiu drewnianych budynków i pięciu konstrukcji mostowych oraz ciosana rynna świadcząca o zakotwiczeniu drewnianej palisady.

Na obrzeżach skał miejscami można odtworzyć drewniane chodniki, pomiędzy blokami zachowały się rowki po zamknięciu pęknięć oraz kieszenie belek kotwiących. Dominantą całego założenia była masywna drewniana wieża chroniąca wjazd do zamku poprzez podwieszany lub zwodzony most. Średniowieczne wejście poprowadzono od wschodu, z bloków połączonych z ciągłą wychodnią skalną. Największym pomieszczeniem zamku jest kaplica – sala z rzeźbionym ołtarzem, odsłonięta w 1921 roku. Dzisiejszy dostęp turystyczny, prowadzony od dołu przez wykute w skale połączenie, powstał najprawdopodobniej w 1830 roku, klatka schodowa została rozbudowana w latach 20-tych XX wieku.

Obecnie ta dawna twierdza jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w regionie, ponieważ oferuje zapierające dech w piersiach widoki na piękny krajobraz Obszaru Chronionego Krajobrazu Czeski Raj, który w 2005 roku został wpisany na listę parku geologicznego UNESCO.

Jak dojechać?

Ze Szklarskiej Poręby jedziemy tutaj przez przejście graniczne w Jakuszycach, Harrachov, Tanvald, Żelezny Brod, Svijany, Dneboh i Zasadkę gdzie skręcamy w lewo w stronę osad Skala i Mužský. Tam jedziemy już do końca drogi na którym znajduje się restauracja Na krásné vyhlídce. Tu możemy zostawić auto i dalej ruszyć pieszo. Trasy są dobrze oznakowane.

Prehistoryczne grodzisko Drábské světničky. Miejsce absolutnie niezwykłe.