Ruiny pałacu w Jastrzębniku

Jastrzębnik to niewielka wieś w gminie Pielgrzymka w powiecie złotoryjskim. Wieś była dawną posiadłością rycerską ale na temat jej historii nie zachowało się zbyt wiele informacji.

Podobnie rzecz ma się z ruinami pałacu. Pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się w 1399 r. Niestety nie znamy czasu budowy, ani budowniczych wznoszącego się we wsi dworu. Majątek nigdy się specjalnie nie rozwinął i we wsi nigdy nie zbudowano kościoła. Mieszkańcy należeli do parafii w Proboszczowie i Twardocicach.

Pomimo tego na początku XVIII wieku (1726 roku), ta mała wieś podzieliła się jeszcze na dwie częśći:  Ober- i Nieder- Steinberg, przynależąc do osobnych majątków rodu von Bock. Ten rodzinny podział trwał około stu lat by w końcu znów połączyć się w jeden Steinberg.

Wyniszczająca dla wsi była epidemia dżumy z 1613 roku, kiedy większa część mieszkańców wsi wymarła.  Kronika miasta Lubomierza informuje że, w roku 1613 w okolicach Zielonych Świąt, straszliwa plaga tamtej zarazy rozpoczęta i prawdopodobnie przez cichy wietrzyk z Gryfowa przybyła. Pod koniec XVIII wieku w części Ober – Steinberg był folwark z dworem i kuźnią, a w części Nieder Steinberg był nowy dwór, dziedziczne sołectwo, folwark, szkoła ewangelicka z nauczycielem, karczma i młyn wodny dwukołowy. Z okolicznych wzgórz (Kamiennej Górze, Długocie i Jeziornej) pozyskiwano wapienie, piaskowce a być może i występujące tu związki miedzi.

W 1792 roku wieś zniszczył pożar. W 1813 roku we wsi kwaterowały wojska kawalerii francuskiej. W czasie rozejmu od wieczora 12 czerwca 1813 r. do Jastrzębnika przybyła 16 Dywizja V Korpusu Lauriston. Szef sztabu Dywizji zatrzymał się we dworze Dolnego Jastrzębnika ochraniany przez kompanię woltyżerów. 13 czerwca 1813 r. do Jastrzębnika dotarła już sama 16 Dywizja generała Nicolasa-Josepha Maison. Obóz został założony na lewym brzegu Kaczawy..

Po II. wojnie światowej na terenie folwarku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, zlikwidowane w latach 90. XX w. Od tego momentu budynek popada w ruinę. Pałac znajduje się w oddaleniu od drogi, za budynkami mieszkalnymi, na terenie prywatnym. Za budynkiem dworu znajduje się rów z wodą. Zabudowania gospodarcze znajdują się po bokach pałacu. Budynek jest piętrowy, 9-osiowy, akcentowany wystawką zwieńczoną trójkątnie. Pozostałości parku o pow. 0,5 ha przylegają do ruin dworu od zachodu. Układ przestrzenny założenia dworskiego pomimo niekorzystnych zmian jest zachowany.

Jak dojechać?

Jastrzębnik to niewielka wieś położona na Pogórzu Kaczawskim, w gminie Pielgrzymka (pow. złotoryjski, dolnośląskie). Przez miejscowość przebiega lokalna szosa z Nowego Kościoła do Pielgrzymki i Proboszczowa.

foto: Alicja Kliber

Ruiny pałacu w Jastrzębniku