Wycieczki z Karkonosze GO - Schwarzes Loch (Czarna Dziura), intrygujący kamieniołom w Górach Łużyckich

Głęboki na około 50 m kocioł skalny o pionowych ścianach jest największym i najciekawszym z kamieniołomów młyńskich w okolicach Kurortu Jonsdorf.

Kurort Jonsdorf to niewielkie miasteczko w Górach Żytawskich około 10 km na południe od Zittau. Dociera tu m.in malownicza kolejka wąskotorowa. Wycieczkę po skalnym mieście najlepiej rozpocząć na bezpłatnym parkingu na ulicy Hain Strasse. Szlakiem (biały kwadrat z zielonym, skośnym paskiem) należy podążać uliczką w kierunku starego stadionu. Stąd będą prowadzić nas numerowane kwadraty z zielonym paskiem oraz liczne opisy miejsc również w języku polskim.

Niestety nie zachowały się dokładne informacje o początkach wydobycia, ale uważa się, że eksploatacja kamieniołomu rozpoczęło się tu pod koniec XVI lub na początku XVII wieku.Produkowano tu słynne kamienie młyńskie z bloków piaskowca. Rocznie powstawało tu nawet do tysiąca takich kół, które trafiały do młynów również w Rosji i Wielkiej Brytanii.

Dziś oprócz skalnego kotła, ogromne wrażenie robią dwie ręcznie wykute szczeliny transportowe die Weisse Wand und das Schwarze Loch (Biała Ściana i Czarna Dziura), które wykuto około 1810 roku aby ułatwić transport urobku z kamieniołomu.

W miarę postępu wydobycia kamieniołomy penetrowały coraz większe głębokości i trzeba było przygotowywać nowe ścieżki. W 1816 r. wykonano ręcznie dwa otwory w kamieniołomie od strony północnej i południowej, które trzeba było pogłębić już w 1824 r., później wykonano trzeci otwór od strony północno-zachodniej. Gdy szlaki te przestały spełniać wymogi transportu kamieni, pod koniec 1892 roku rozpoczęto budowę tunelu o długości 66 m w kierunku południowo-wschodnim. Cały tunel o szerokości 2,5 m i wysokości 2 m został ukończony 25 stycznia 1895 roku. Jednak ze względu na coraz większą głębokość kamieniołomu na początku 1906 r. trzeba było go pogłębić o 4 m, a pod koniec eksploatacji jego wysokość osiągnęła imponujące 9,5 m.

W 1914 r. z powodu wojny w Rosji wstrzymano eksport kamieni młyńskich i zaprzestano wydobywania kamienia w większości kamieniołomów, w tym w Czarnej Dziurze. Opuszczony kamieniołom stopniowo zarastał aż do 1955 r., kiedy to w ramach rozbudowy ścieżki dydaktycznej został częściowo oczyszczony.

Ścieżka przyrodnicza prowadzi przez ogólnodostępną zachodnią część szczeliny „Czarna Dziura”. Ze schronu turystycznego przy starej kuźni można się tu dostać na dwa sposoby. Pierwsza ścieżka prowadzi do północnego wąwozu, na początku którego znajduje się tablica z nazwą kamieniołomu i przybliżonym czasem jego eksploatacji. Jednak tu wyłom kończy się pionowym klifem wysoko nad dnem wyłomu. Tuż przed jej końcem w skale po jej lewej stronie wykuta jest komora prochowa. Druga droga prowadzi od schronu po północnej stronie wokół całego kamieniołomu.

Do 1810 r. kamieniołom był podzielony na dwie części ścianą skalną „Faule Wand”, która zbudowana była z mocno spękanego piaskowca i nie nadawała się do produkcji kamieni młyńskich. Po wyburzeniu tej ściany w środku kamieniołomu otwarto bazaltowy komin o szerokości 6-8 m wyrastający z głębin, który później zawalił się, tak że pozostała tylko 6-metrowa rozpadlina.

W piaskowcu wokół bazaltowego komina utworzyły się widoczne do dziś kolumny piaskowca. W większej odległości od komina działanie oparów i gazów wulkanicznych stworzyło bardzo solidny, szklisty piaskowiec zwany „blokami kamienia młyńskiego”, który był stopniowo wydobywany na przestrzeni ponad 300 lat.  Został później nazwany „Humboldtfelsen” na cześć Alexandra von Humboldta, który wysłał tu dwóch geologów i malarzy w 1851 r., Aby zbadali na miejscu rozpad kolumnowy piaskowca. Dziś ta skała jest uznana za chroniony pomnik przyrody.

Obok tego bazaltowego komina znajduje się brama prowadząca do zamkniętej części kamieniołomu z ekspozycją muzealną.

wycieczkiGO

Wycieczki z Karkonosze GO - Schwarzes Loch (Czarna Dziura), intrygujący kamieniołom w Górach Łużyckich

.