Altana na wzgórzu Hutberg - Najstarsza wieża widokowa w całej Saksonii

To miejsce tak samo niezwykłe jak miejscowość w którym się znajduje - Hernnhut (Pańska Straż). Miasto założone w 1722 roku jako miejscowość azylowa dla uchodźców religijnych, tzw. Braci Morawskich.

Początki morawczyków (Braci Morawskich) sięgają czasów Jana Husa, który sto lat przed Marcinem Lutrem próbował zreformować Kościół rzymskokatolicki. Pięćdziesiąt lat po śmierci Husa zwolennicy jego nauki (husyci) przyjęli nazwę braci czeskich. Przez długi czas byli prześladowani w Czechach i na Morawach. W pierwszej połowie XVIII wieku znaleźli schronienie w dobrach hrabiego Nicolasa Zinzendorfa na pograniczu Saksonii i Czech w Górnych Łużycach. Uchodźcy założyli osadę Herrnhut (Pańska Straż). Był to niezwykły eksperyment społeczny i religijny.

Wizją właściciela miejscowości Nikolausa von Zinzendorf było zbudowanie wspólnoty chrześcijańskiej, żyjącej ściśle według zasad Pisma Świętego. On to reaktywował braci czeskich pod nazwą braci morawskich, poszerzając skład narodowościowy grupy. Był prekursorem ruchu ekumenicznego oraz działalności misyjnej w kościołach protestanckich. Utworzył m. in. Konfraternię Braci Morawskich Zakonu Pobożnych Masonów (1739)

W 1722 r. zwróciła się do niego grupa Morawian z prośbą o zgodę na zamieszkanie w jego dobrach – Berthelsdorf. Spełnił ich oczekiwania. Uchodźcy dali początek osadzie Herrnhut. W 1727 r. hrabia opuścił dwór i zamieszkał wśród przybyszów. Osada stopniowo przyciągała osoby wykluczone z innych kościołów o odmiennych językach i zwyczajach. Toteż zaczęły się konflikty i zażarte spory religijne. Hrabia szukał środków zaradczych. Każdy studiował Biblię, odbywały się całonocne czuwania modlitewne, wzajemne wyznawanie grzechów.

Hrabia podzielił społeczność na trzyosobowe grupki, które umacniały się w wierze i kontrolowały swoje zachowania. Według kronikarzy tego wyznania w 1727 r. podczas uroczystości chrztu nastąpiła interwencja Ducha Świętego, której efektem była powszechna zgoda i niezwykła harmonia. W 10 lat później hrabia został biskupem morawczyków. Pod jego wpływem wspólnota przyjęła dokument nazwany „Braterskim Porozumieniem”, który ustalał zasady chrześcijańskiego życia. Wtedy też nastąpiła „pentakostalna odnowa” braci morawskich, która zapoczątkowała protestancki ruch misyjny o światowym zasięgu.

Powołano wówczas straże (grupy) modlitewne, które na zmianę modliły się przez 24 godziny na dobę. Ta swoista sztafeta modlitewna trwała nieprzerwanie przez..... ponad 120 lat.

Hrabia ustanowił zasadę, że wszyscy mężczyźni w Herrnhut, bez względu na to do jakiej należeli sekty, uczestniczyli w wyborze Rady Starszych, składającej się z 12 osób. Starsi kontrolowali całość życia społeczności. Żelazną ręką realizowali „Nakazy i zakazy” wprowadzone przez Zinzendorfa. Nakładali podatki, które umożliwiały utrzymanie w należytym stanie ulic i studni. Świadczyli pomoc wdowom i sierotom. Nadzorowali relacje między młodymi mężczyznami i kobietami. Mieli oko na to co się działo w oberży. Skazywali na banicje z Herrnhut tych wszystkich, którzy nie respektowali „Nakazów i zakazów”, i postępowali aspołecznie.

Władza starszych była ogromna. Przybysze, którzy chcieli być mieszkańcami Herrnhut musieli najpierw uzyskać pozwolenie od rady. Jej zgoda była wymagana nawet w przypadku zmiany zawodu, wyboru majstrów, a także wyboru męża czy żony. Gość nie mógł pozostać na noc w społeczności bez aprobaty starszych.

Jak tylko bracia morawscy osiedlili się w Herrnhut, musieli natychmiast zaakceptować konieczność pracy. Pracować musieli wszyscy, biedni i bogaci, katolicy i protestanci, kobiety i mężczyźni. Warunkiem zamieszkania w Herrnhut była zgoda na harówkę i brak jakichkolwiek uzależnień. Pracowity katolik otrzymywał serdeczną aprobatę. Nie było natomiast miejsca dla włóczęgów i żebraków. Jeśli człowiek miał chęć do pracy, to mógł pozostać i chwalić Boga na swój sposób.

Gdy okazywał się leniwy i gnuśny, wyprowadzano go poza granice osady. Praca stanowiła święty obowiązek, dawała radość i przyczyniała się do wspólnego dobra. – Pracujemy nie po to, by żyć –mówił hrabia – Żyjemy, aby pracować. Głównym celem pozostawało dobro każdego mieszkańca i całej wspólnoty. Kiedy sprzedawca stał za ladą, albo gdy tkacz puszczał w ruch czółenko, wówczas pracowali oni nie tylko dla siebie, ale także dla reszty współmieszkańców. Morawczycy byli prawdziwie prostolinijni, niekiedy infantylni, ożywiając zwyczaje z czasów apostolskich. Praktykowali na przykład obrzęd umywania nóg współwyznawcom.

Herrnnhut stało się znane w świecie jako miejsce pierwszej protestanckiej wspólnoty chrześcijańskiej organizującej misje po całym świecie. Dziś to niewielkie miasto jest turystyczną atrakcją – posiada niepowtarzalną architekturę i układ urbanistyczny. Zostało zbudowane na planie krzyża greckiego.

W mieście jest unikalny cmentarz powstały w 1730 r. zwany Polem Boga (Gottesacker), na którym spoczywa 6000 osób. Jest on symbolem równości wszystkich. Wszystkie nagrobki wyglądają jednakowo – skromne płyty z piaskowca z imieniem, nazwiskiem, datami życia i cytatem z Biblii lub z pieśni. Niemcy uważają to miejsce za jedno z najpiękniejszych w ich kraju, zwłaszcza że położone jest na zacisznym uboczu, poprzetykane alejkami z drzewami.

Na północnym krańcu Pola Boga znajduje się wzgórze Hutberg (375 m n.p.m.). W 1790 roku staraniem Matthäusa Beuninga wzniesiono tu oryginalną altanę, będącą zarazem wieżą widokową. Tym samym jest to najstarsza tego typu wieża widokowa w Saksoni.

Wieża w kształcie altany pełniła też funkcję ołtarza podczas zbiorowych nabożeństw społeczności tego niezwykłego miasteczka.

Jak dojechać?

Herrnhut leży około 80 km od Szklarskiej Poręby. Najkrótsza trasa wiedzie tu przez Czechy czyli przejście graniczne Czeniawa Zdrój/Nove Mesto pod Smrkem dalej Fydlant i Bogatynia skąd kierujemy się na Zittau. Tam wybieramy drogę nr 178 i ładną widokową trasą przez Grosshennersdorf dojedziemy do celu naszej podróży.

Altana na wzgórzu Hutberg - Najstarsza wieża widokowa w całej Saksonii

Wybierasz się w Karkonosze? Poniżej mapa atrakcji turystycznych w regionie. Kilkaset atrakcji w jednym miejscu. Kliknij w prawy górny róg na mapie aby otworzyć