Jedyny taki na świecie, Gnidosz Sudecki

Gnidosz Sudecki, jest unikatowym, karkonoskim gatunkiem pasożyta. Karkonosze są jedynym miejscem na świecie, w którym występuje. Roślina objęta jest ścisłą ochroną, stanowi również gatunek o znaczeniu wspólnotowym Natura 2000.

Jest gatunkiem wysokogórskim, porastającym miejsca, charakteryzujące się warunkami środowiska tundry subarktycznej. Są to silnie uwodnione, nasłonecznione i wietrzne siedliska, znajdujące się na wysokości 1150–1450 m n.p.m. Z tego też względu, bardzo odpowiadają mu torfowiska, obrzeża młak, źródlisk bądź potoków w piętrze subalpejskim Karkonoszy. Jednak najkorzystniejsze dla jego funkcjonowania, są strefy ekotonowe. Są to miejsca przejściowe między dwoma ekosystemami, charakteryzujące się dużą bioróżnorodnością.

Gnidosz Sudecki upodobał sobie te, znajdujące się pomiędzy torfowiskami wysokimi a subalpejskimi psiarami. Najliczniejsze stanowisko tej rośliny, liczące ok. 100 osobników, znajduje się w Kotle Łomniczki. Zasiedla też okolice Śnieżnych Kotłów, Kotła Wielkiego Stawu, Kotła Małego Stawu i Równi pod Śnieżką. Jest rośliną wieloletnią, kwitnie w okresie letnim, od czerwca, w porywach do pierwszych dni sierpnia. Półpasożyt, pobiera za pomocą ssawek z korzeni roślin żywicielskich wodę wraz z solami mineralnymi. Wykorzystuje do tego gatunki jednoliściennych traw, takich jak śmiałek darniowy. Ciekawostką jest, że jak dotąd nie poznano kompletu jej żywicieli. Mechanizm tworzenia związków pasożytniczych również jest zagadką. Budowa gnidosza, przystosowana jest do owadopylności.

Istnieje jednak niezwykłe podejrzenie, iż w niekorzystnych warunkach może dojść do samopylności. Okres wegetacji rozpoczyna po zejściu pokrywy śnieżnej, najczęściej w połowie maja. Wszystkie polskie skupiska tejże rośliny, znajdują się w strefie ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego. Większość z nich, znajduje się z dala od szlaków turystycznych, jednak sporym zagrożeniem dla zimujących pączków, jest poruszanie się nartami przy małej warstwie pokrywy śnieżnej. Niesprzyjające są również zmiany stosunków wodnych, wygryzanie przez zwierzęta, zanieczyszczenia atmosferyczne oraz ocieplenie klimatu. Populację w Polsce szacuje się na około 1000 pędów. Odpowiada to 300-400 osobnikom. Gatunek ten, jest najrzadszym elementem karkonoskiej flory.

Jedyny taki na świecie, Gnidosz Sudecki