Jizerka - Najbardziej urocza wieś Gór Izerskich

Leżąca tuż przy granicy z Polską, osada Jizerka, jest najwyżej położoną wioską Gór Izerskich oraz jedną z najwyżej położonych osad w Czeskiej Republice. Jednak przede wszystkim jest niezwykle malownicza.

Jizerka (Klein Iser) jest przysiółkiem Kořenova. Leży na wysokości 861 m n.p.m. Trudno dziś ustalić kiedy stanęły tu pierwsze zabudowania. Pierwsze zachowane wzmianki o Jizerce pochodzą z 1539 roku. Nie dotyczą jednak założenia osady a ...sporu pomiędzy właścicielami włości navarowskich i frydlantskich, właśnie o Jizerkę.

Pierwotnie była zamieszkiwana tylko sezonowo przez pasterzy, ptaszników i drwali. Po nich zaczęli się tu osiedlać poszukiwacze kamieni szlachetnych. Jednak osadnictwo stałe, zapoczątkowane zostało dopiero wraz z rozpoczętą produkcją szkła. W 1769 roku osada liczyła jedynie siedem domów.

Pierwsza huta szła, rozpoczęła tu pracę w 1829 roku. Pamiątką po zgodzie na jej budowę jest kamienny obelisk stojący przy biegnącej przez osadę drodze. Hutę postawił Franz Anton Riedel. W 1866 roku działalność rozpoczęła tu druga huta tego samego właściciela.

Po 1945 roku osadę przejęły Czechosłowackie Lasy Państwowe a niemiecką ludność wysiedlono. Jej miejsce zajęli czescy pracownicy leśni. Los jednak obszedł się z osadą o wiele bardziej łaskawie niż z leżącą po polskiej stronie granicy podobną osadą ; Wielka Izera ( Gross-Iser ), która została kompletnie zniszczona (domy wysadzono, część z nich posłużyć miała za cele ćwiczebne dla artylerii). Ocalała tylko dawna szkoła - dziś Chatka Górzystów.

W czeskiej Jizerce większość domów przetrwała. Dziś są w rękach prywatnych a wiele służy za pensjonaty i hotele. Obecnie osada liczy 42 domu i około 400 stałych mieszkańców. Dawny dom właściciela huty ( Panský dům), pełni funkcję hotelu, dawna szlifiernia szkła stała się pensjonatem Pyramida.

Zachował  się też budynek szkoły w którym obecnie funkcjonuje Muzeum Gór Izerskich. Dostępne są cztery stałe ekspozycje : – Izery w dawnych czasach (nt. historii osadnictwa), historia produkcji szklarskiej, przyroda Gór Izerskich oraz współczesne zdjęcia. Natomiast budynek drugiej huty mieści dziś najwyżej położoną w Czechach halę sportową.

W Jizerce stoi też legendarny Gnojowy Dom, w którym żył prawdziwy łowca przygód Gustav Ginzel. Nazwa domu wzięła się stąd, że po wojnie budynek służył jako obora. W 1963 roku kupił go Gustav Ginzel.  Pierwsze co musiał zrobić to pozbyć się z zabudowań zwierzęcego obornika, którego poziom dochodził do 1 metra wysokości. Zrobił to niczym mityczny Herakles w Stajni Augiasza, kierując do wnętrza domu nurt strumienia. Od tego czasu to potok zasilał siedzibę Ginzela w bieżącą wodę a nazwa Gnojowy Dom już na zawsze zapisała się w historii osady.

Jizerka jest ważnym węzłem szlaków turystycznych. Obok znajdują się : Narodowy Rezerwat Przyrody Rašeliniště Jizerky  (torfowisko) oraz rezerwaty przyrody Rybí loučky i Černá jezírka. Nad osadą góruje zaś szczyt Bukovec (1005 m n.p.m.) - jeden z najwyższych szczytów bazaltowych w Europie.

Jizerka - Najbardziej urocza wieś Gór Izerskich