Zittauer Schmalspurbahn - kolej wąskotorowa Gór Żytawskich

Od 1890 r. parowozy Żytawskiej Kolejki Wąskotorowej ciągną składy wożące turystów w romantyczne Góry Żytawskie, najmniejsze ale jakże piękne pasmo gór średnich w całych Niemczech.

Pierwszym jej właścicielem i przewoźnikiem była Spółka Kolei miejscowości Zittau, Oybin i Jonsdorf. (Zittau-Oybin-Jonsdorfer Eisenbahngesellschaft) – stąd się bierze powszechny do dziś skrót: ZOJE. Miejscowi jednak zinterpretowali go po swojemu jako „Zug ohne jegliche Eile” (dosłownie: pociąg beż żadnego pośpiechu).

Bajkowa podróż kolejką wąskotorową to jedna z najciekawszych atrakcji kolejowych na terenie regionu Euro-Nysa, kraju związkowego Saksonia i polsko-czesko-niemieckiego pogranicza. Kolej kursuje od 1890 roku. W składzie jest wagon otwarty tzw. „letniak” co zapewnia dodatkową frajdę z podróży.

Towarzystwo Górskie Oybin już pod koniec 19.w częstokroć występowało o połączenie Gór Żytawskich sieci kolei. Jednak Królestwo Saksońskie nie uznało tego za konieczne. Po dłuższych rozmowach wydano jednorazowe pozwolenie na budowę  pierwszej prywatnej kolejki wąskotorowej. Pierwszym przewoźnikiem była Spółka Kolei miejscowości Zittau, Oybin i Jonsdorf (ZOJE). Dnia 26.lipca 1889 r. nastąpiło wbicie pierwszej łopaty, a 25 listopada 1890 r. uroczyste otwarcie  przejazdem inauguracyjnym. Zdecydowano, iż budowana kolej będzie miała prześwit toru 750mm. Uzasadniano to. łatwiejszym przeprowadzaniem torowiska w zwartej zabudowie wsi, aby umożliwić korzystanie z odgałęzień i bocznic jak największej ilości przedsiębiorców.

Parowozy kolejki szerokim łukiem omijają historyczne centrum miasta zanim docierają do Olbersdorf.. Po 8 km pociąg kolejki wjeżdża na stację Bertsdorf; wygląd stacji nie zmieniał się od lat i – zresztą jak cała kolej – wpisany jest do rejestru zabytków. Z uwagi na zachowaną tu infrastrukturę warto tu wysiąść i przyjrzeć się nieco bliżej całemu kompleksowi.

Wybierając się do kurortu Oybin, docieramy do stacji końcowej położonej u stóp Góry Oybin; wieńczy ją słynny średniowieczny kompleks zamkowo-klasztorny.

Według planów NRD kolejka miała w 1990 r. paść ofiarą rozbudowy kopalni węgla brunatnego w bliskim Olbersdorfie. Tylko dzięki ówczesnym zmianom polityczno-gospodarczym na terenie byłego NRD udało się tego w ostatniej chwili uniknąć. Prześliczny zabytek techniki wciąż więc bucha parą, gwiżdże i cieszy oczy turystów.

Jak dojechać?

Najprzyjemniej pociągiem. Celem podróży są dwa niewielkie lecz niezwykle urokliwe kurorty Oybin i Jonsdorf, do których dociera zabytkowa Żytawska Kolej Wąskotorowa. Pierwszy etap to przejazd ze Szklarskiej Poręby Górnej do Liberca, gdzie fragment trasy to tzw. Kolej Izerska z najwyżej położonym przystankiem kolejowym w Polsce (30 metrów wyżej od dworca w Zakopanem) Szklarska Poręba Jakuszyce. Po czeskiej stronie jest to najbardziej stroma linia kolejowa w kraju naszych południowych sąsiadów. Nachylenie dochodzi do 58 promili. Na trasie Harrachov – Liberec przejechać trzeba przez 9 tuneli z najdłuższym 900 metrowym w Korenovie. W Libercu przesiadamy się do szynobusu czesko – niemieckich linii i jedziemy do Zittau gdzie czeka na nas uroczy, zabytkowy pociąg z buchającą parą lokomotywą

Zittauer Schmalspurbahn - kolej wąskotorowa Gór Żytawskich