Największa na świecie wystawa o Karkonoszach

Nowoczesna ekspozycja Muzeum Karkonoskiego w czeskim Vrchlabi oddziałuje na wszystkie zmysły.

Kiedy w 2017 roku Muzeum Karkonoskie w Vrchlabí zostało zamknięte w związku z długo planowaną przebudową budynku i budową nowej wystawy, mało kto przypuszczał, że zwiedzający wrócą do niego dopiero za sześć lat. 

Pandemia koronawirusa, problemy związane z wojną na Ukrainie i wzrost cen materiałów budowlanych opóźniły realizację projektu i spowodowały, że stał się dużo bardziej kosztowny. W listopadzie ubiegłego roku rozpoczęła się nowa era. Dzięki wystawie pełnej interaktywnych elementów muzeum wkroczyło w XXI wiek. Muzeum Vrchlabi w dawnym klasztorze augustianów było w swoim czasie jednym z najlepszych w Europie. A to przede wszystkim dzięki wystawie audiowizualnej Kamień i Życie z 1984 roku, na której znalazła się makieta górskiego potoku z żywymi rybami. 

Oprócz szeregu modeli przestrzennych, plastikowych map i pluszaków na wystawie znajdują się nagrania dźwiękowe, projekcje, interaktywne panele i ekrany, na których odtwarzane są krótkie filmy dokumentalne.

Muzeum przedstawia historię Karkonoszy od powstania pierwszych skał po dzień dzisiejszy. Opowiada historię gór i działań człowieka w nich. Obydwa tematy są ze sobą powiązane. „Na tle wyjątkowej, choć okrutnej przyrody Karkonoszy, ciepło bijące od drzew przeciwstawia się tragedii katastrofy imisyjnej z lat 80. XX wieku" - mówią organizatorzy wystawy.

Inne części wystawy poświęcone są spirytyzmowi i religii, kolonizacji gór, tundrze karkonoskiej, faunie i florze, wojnie i wysiedleniom. Jednym z największych wrażeń jest pokój ze spiralnymi betonowymi schodami, które reprezentują helisę DNA. Projekcje na ścianach przypominają nam o lekkomyślności człowieka w przyrodzie. Powrócił model górskiego potoku z żywymi pstrągami i lipieniem, teraz rozłożony na dwa pomieszczenia.

Na wystawie można zobaczyć model księżyca z projekcją tworzenia się Ziemi, białe modele drzew wykonane z blaszanych rurek czy przekrój kopalni Kovárna w Karkonoszach. Wielkoformatowe fotografie przypominają niszczycielską powódź z 1897 r., natomiast makieta kopca Hanča i Vrbaty na Zlaté návrší przedstawia znaną tragedię z 1913 r. Lokalną faunę reprezentują także wypchane niedźwiedzie, borsuki i cietrzewie jak drzewo z wypchanymi ptakami. Miecz z XV wieku znaleziony w pobliżu wodospadów Mumlav świadczy o tym, że nawet tak odległe miejsca w górach ludzie odwiedzali w średniowieczu. O rozprzestrzenianiu się chrześcijaństwa wspomina Madonna z Vysoké nad Jizerou z pierwszej połowy XIV wieku.

 Dużą atrakcją jest makieta kopalni Karkonosze, która składa się z konstrukcji żelbetowej. Z kopalni przechodzi się do części, w której znajduje się koło młyńskie napędzane strumieniem wody. Znajdują się tu także ruchome modele karkonoskiego młota lub piły. Muzeum poświęcone jest także tradycyjnym dziedzinom, takim jak len, rolnictwo czy obróbka drewna. Przypomina ważne rodziny karkonoskie i znane schroniska górskie.

Powierzchnia wystawiennicza zajmuje trzy tysiące metrów kwadratowych. Inaczej niż dotychczas, udostępnione jest drugie piętro, na którym prezentowane są obrazy regionalnych artystów oraz dzieła związane z Karkonoszami. Nowe wejście na ulicy Dobrovského przypomina skałę ze szklanym sześcianem. „Skała reprezentuje dziką naturę, podczas gdy zwykła kostka reprezentuje działalność człowieka. Ta idea znajduje odzwierciedlenie w całej wystawie” – zauważa Robin Böhnisch.

Wejście i wystawę zaprojektował architekt Roman Koucký i jego zespół. „Budynek nie do końca nadaje się na takie muzeum. Musieliśmy wymyślić, jak dostosować wystawę do faktu, że jesteśmy w barokowym klasztorze. To, że mimo wszystkich trudności udało się go zrealizować, można nazwać małym cudem – mówi architekt.

Największa na świecie wystawa o Karkonoszach