Poznajcie Turnov - Serce Czeskiego Raju

Turnov jest uważany za centrum Czeskiego Raju. W jego okolicy znajduje się wiele zabytków przyrody i atrakcji historycznych - skalne miasta, jaskinie, grody, zamki i architektura ludowa. Turnov jest punktem wypadowym wielu tras turystycznych i rowerowych

Miasto Turnov zostało założone około 1250 roku przez Jaroslava i Havela z rodu Markvarticów. Leży nad rzeką Izerą w miejscach, gdzie szerokie płaskie równiny przechodzą w przedgórze Karkonoszy.

Od początku rozwijała się tu tradycja rzemieślnicza i handlowa, a miasto zaczęło się prężnie rozwijać. W XV i XVI wieku mieszczanie uzyskali ważne przywileje prawne i gospodarcze, zaraz po tym nastąpiła budowa budynku ratusza w centrum miasta. Przez Turnov przebiegał stary szlak handlowy, a miasto stało się ważnym węzłem komunikacyjnym, którym pozostaje do dziś.

Stopniowo miasto rozwijało się w znaczące centrum handlowe i rzemieślnicze. Szlifowanie kamieni szlachetnych i unikalna produkcja biżuterii z czeskich granatów wsławiły Turnov na całym świecie.  Znaleziska narzędzi z okresu prehistorycznego świadczą już o obróbce kamieni. Do najważniejszych miejsc należą zbocza Kozákova – najwyższej góry Czeskiego Raju. Według kronikarza Václava Hájka z Libočan nawet sam cesarz Karol IV znał piękno kozackich kamieni, który „nakazał szukać pod Karkonoszami jaspisów dla swoich kaplic”

Za złoty wiek kamieniarki turnowskiej uważa się XVIII wiek, kiedy to rzemieślnicy obrabiali słynne czeskie granaty. Wraz ze wzrostem zainteresowania wyrobami jubilerskimi wzrosło również zainteresowanie tą dziedziną. Dlatego w 1884 r. powstała Zawodowa Szkoła Obróbki Metali i Kamieni, obecnie Liceum Sztuk Plastycznych i Rzemieślniczych.

Wśród najważniejszych zabytków Turnova wymienić trzeba budynek Miejskiej Kasy Oszczędności z1906 roku. Gamch zaprojektował architekt Jan Heindl, znany jako autor wielu czeskich ratuszów. Monumentalny nowoczesny gmach całkowicie zmienił dotychczasową proporcjonalną i rozplanowaną skalę placu i wywołał wiele dyskusji w momencie jego powstania. Dziś nie wyobrażamy sobie bez niego Turnova. Uwagę zwraca freskowa dekoracja fasady, która mówi o tradycji kamieniarskiej naszego miasta. Autorką fresków była bardzo popularna w swoim czasie malarka Láďa Novák.

Ratusz to pierwotnie wczesnorenesansowy budynek z 1526 r., przebudowany w stylu późnorenesansowym w połowie XVII wieku. Kolejne przebudowy miały miejsce po pożarach w 1643 i 1707 roku. W 1894 roku ratusz przebudowano w stylu neorenesansowym, z pierwotnej dekoracji pozostał jedynie kamienny herb miasta z lwem i rok 1526.

Budynek sokolovny na ulicy Skálova został uroczyście otwarty przez rodzinę Sokolov 28 i 29 maja 1898 roku. Projekt budowlany przygotował praski architekt Alois Jan Čenský z budżetem 47 tysięcy koron.  Sokolovna była pierwszym reprezentacyjnym budynkiem w mieście.

Jedną z dominant Placu Czeskiego Raju w centrum Turnova jest fontanna z piaskowca z pozłacaną figurą patronki Turnova – Marii Panny. Jest to pomniejszona replika oryginalnej fontanny, która stała na środku placu przed 1778 rokiem. Zachowała się z niego nieco późniejsza figura Matki Boskiej, patronki Turnova, dzieło praskiego rzeźbiarza Josefa Maxa. . Fontanna została usunięta w Wielki Piątek 1953 roku z polecenia władz komunistycznych.

Kościół św. Franciszka znajduje się w górnej części placu Czeskiego Raju. Został zbudowany w połowie XVII wieku przez Maksymiliana z Wallensteina. W 1707 i 1803 roku budynek dwukrotnie spłonął. Swój obecny kształt uzyskał podczas ostatniej przebudowy w latach 1803-22. Fasada kościoła ozdobiona jest portalem z kamiennym herbem rodu Valdštejnów, a w niszy nad nim znajduje się rzeźba św. Franciszka z Asyżu.

Fontanna z barokową rzeźbą znajduje się w pobliżu Muzeum Czeskiego Raju przy ulicy Skálova. Barokowa fontanna z rzeźbą autorstwa czeskiego patrona św. Wacława w środku, w towarzystwie św. Antoniego Padewskiego, opiekuna rodziny i św. Jana Nepomucena. Rzeźba datowana na 1761 rok.

Budowa dworca Turnov przebiegała w kilku etapach w drugiej połowie XIX wieku. W grudniu 1858 r. rozpoczęto eksploatację linii do Starej Paki. Pół roku później, tj. wiosną 1859 roku ukończono odcinek prowadzący do Liberca i uruchomiono ruch w tym kierunku. Operatorem linii była firma Jihoseverské spožnoj dráhy, a autorem budynku wysyłkowego Franz Reisemann.

Jesienią 1865 r. rozpoczęto działalność na linii prowadzącej do Kralup nad Vltavou, którą zarządzała firma Turnovsko-Kralupsko-Pražské dráhy. Firma ta zleciła wybudowanie zachodniego budynku wystawienniczego w stylu neorenesansowym. Halę dworca zdobią malowidła ścienne z Czeskiego Raju z 1921 r. autorstwa miejscowego malarza i grafika Karela Vika (1883–1964).

Zamek Hrubý Rohozec jest jednym z zabytków i najstarszych zabytków architektury 

Posiadłość Dlaska w Dolánkach koło Turnova – narodowy zabytek kultury Republiki Czeskiej.

Cmentarz żydowski przy ulicy Soboteckiej w Turnovie jest jedynym zachowanym cmentarzem żydowskim w powiecie Semila.

W ścianę zachodnią wkomponowany jest dom cmentarny, w którym mieściła się kostnica i mieszkanie grabarza. Dziś ekspozycja tutaj poświęcona jest społeczności żydowskiej. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z XVII wieku, najmłodsze z okresu tuż po II wojnie światowej. Nagrobki układają się w regularne rzędy w kierunku zachód-wschód z napisami skierowanymi na południe. Zachowane inskrypcje nagrobne stanowią ważne źródło historyczne i często wyróżniają się walorami poetyckimi. O ile starsze nagrobki opisane są wyłącznie w języku hebrajskim, inskrypcje w języku niemieckim pojawiły się już w latach 40., a czeskie pojawiły się także na przełomie XIX i XX wieku.

Poznajcie Turnov - Serce Czeskiego Raju