Serce Karkonoszy bije w górach Harzu – Heimatstube Schreiberhau (Izba Pamięci Szklarskiej Poręby) w Bad Harzburg

W górach Harzu, pośród lasów i stromych zboczy otaczających urocze miasteczko Bad Harzburg, kryje się miejsce, które dla dawnych mieszkańców Karkonoszy stało się czymś więcej niż muzeum. To swoista kapsuła czasu – Heimatstube Schreiberhau, izba pamięci, w której wciąż bije serce dawnej Szklarskiej Poręby

Kiedy w 1946 roku niemieccy mieszkańcy dawnej Szklarskiej Poręby musiało opuścić swoje domy, wielu z nich trafiło właśnie tutaj. Bad Harzburg przyjął ich w trudnym powojennym czasie, a już w 1950 roku objął formalny patronat nad przesiedleńcami ze Schreiberhau. Sześć lat później, dzięki zaangażowaniu Heinricha Rohkamma – przedwojennego dyrektora uzdrowiska w Szklarskiej Porębie – powstała pierwsza Heimatstube. Skromna izba w ratuszu gromadziła pamiątki przyniesione przez tych, którzy stracili ojczyznę, ale o niej nie zapomnieli. Z czasem kolekcja rosła, aż w latach 90. trafiła do dzisiejszego miejsca – Museum in der Remise przy Forstwiese 5.

Dziś ekspozycja liczy dziesiątki wyjątkowych obiektów. Wśród nich znajduje się około 100–120 fotografii, ukazujących dawną Szklarską Porębę, jej mieszkańców, ulice i pejzaże. Szczególne miejsce zajmują zdjęcia Marii (Heyn) Valtingojer, wykonane w latach 1942–1945, które przenoszą odwiedzających do ostatnich lat życia Schreiberhau w granicach niemieckich. Są też liczne księgi – od XVIII-wiecznych tomów poezji, przez atlasy i mapy, po „Familienchronik Schreiberhau”, dokumentującą życie lokalnej społeczności.

Dziś ekspozycja liczy dziesiątki wyjątkowych obiektów. Wśród nich znajduje się około 100–120 fotografii, ukazujących dawną Szklarską Porębę, jej mieszkańców, ulice i pejzaże. Szczególne miejsce zajmują zdjęcia Marii (Heyn) Valtingojer, wykonane w latach 1942–1945, które przenoszą odwiedzających do ostatnich lat życia Schreiberhau w granicach niemieckich. Są też liczne księgi – od XVIII-wiecznych tomów poezji, przez atlasy i mapy, po „Familienchronik Schreiberhau”, dokumentującą życie lokalnej społeczności.

Na półkach i w gablotach znajdziemy także spisy mieszkańców, wykazy zawodów i rzemiosł, które pokazują, jak tętniło życie w przedwojennej miejscowości. Obok nich stoją stroje ludowe, elementy codziennego wyposażenia domów, a także dzieła miejscowych rzemieślników i artystów. Nie zabrakło nawet kryształów z dawnej huty Josephine – jednego z symboli karkonoskiego rzemiosła. Wszystkie te przedmioty nie są martwymi eksponatami, ale świadectwami życia – ktoś kiedyś je nosił, czytał, oglądał czy zapisywał.

Heimatstube nie jest chłodnym magazynem historii. To miejsce pełne emocji, w którym dawne Schreiberhau wciąż oddycha. Każda mapa to wspomnienie podróży, każdy zapis nazwiska przywołuje rodzinne historie, każdy strój przypomina o świętach i codziennych rytuałach. To muzeum nie opowiada o „wielkiej historii”, lecz o zwykłych ludziach, których los rzucił z Karkonoszy do Harzu.

Symbolika tego miejsca jest wyjątkowa. Wysiedleni znaleźli w Bad Harzburgu nie tylko nowy dom, ale także krajobraz, który – choć inny – pozwalał przypomnieć Karkonosze. Góry, lasy, potoki Harzu stały się echem górskiej ojczyzny, a izba pamięci – sercem, które przechowywało wspomnienia. To tutaj przez dekady odbywały się „Heimattreffen” – spotkania dawnych mieszkańców Schreiberhau, które niegdyś przyciągały setki ludzi, dziś zaś przerodziły się w kameralne, ale wciąż żywe spotkania przy wspólnym stole.

W 1995 roku patronat przekształcił się w oficjalne partnerstwo między Bad Harzburgiem a Szklarską Porębą. Było to symboliczne domknięcie kręgu historii: miasto, które straciło swoich mieszkańców, na nowo odnalazło z nimi więź – już nie jako ojczyzna, ale jako partner.

Heimatstube Schreiberhau pozostaje miejscem, w którym czas zatrzymał się na chwilę. Tutaj można przejrzeć stare kroniki, zobaczyć twarze z czarno-białych fotografii, dotknąć fragmentu dawnego życia Karkonoszy. To swoisty most pamięci – między przeszłością a teraźniejszością, między Harzem a Karkonoszami, między dawnym Schreiberhau a dzisiejszą Szklarską Porębą.

Bo choć domy i ulice pozostały tam, w Polsce, serce dawnej Szklarskiej Poręby bije także tutaj – w górach Harzu, w skromnej izbie pamięci, gdzie każda rzecz ma swoją duszę, a każda opowieść trwa.

Serce Karkonoszy bije w górach Harzu – Heimatstube Schreiberhau (Szklarskiej Poręby) w Bad Harzburg