Tajemnicze podziemia zimnej wojny - Sekrety Bazy BARS 202 w Wilkocinie

BARS 202 w Wilkocinie to jedno z najbardziej zagadkowych miejsc na mapie Polski, które niegdyś pełniło kluczową rolę w zimnowojennej infrastrukturze wojskowej ZSRR.

System BARS (ros. БАРС  - Беспроводная Автоматическая Радиосистема Связи czyli Bezprzewodowy System Automatycznej Komunikacji Radiowej) odnosi się do radzieckiego systemu łączności troposferycznej, umożliwiającego skuteczną komunikację na duże odległości niezależnie od warunków atmosferycznych i zakłóceń elektromagnetycznych.  Łączność troposferyczna polega na przesyłaniu fal radiowych na duże odległości poprzez odbicie się fali od warstwy troposferycznej atmosfery. Kompleks ten był częścią szeroko zakrojonego planu zapewnienia ciągłości dowodzenia w sytuacjach kryzysowych i potencjalnych konfliktów zbrojnych.

„Linki” bo tak fachowo powinno nazywać się węzły sieci BARS oddalone są od siebie o nie więcej niż 200 km. Te odległości różniły się czasami w zależności od typu zastosowanych systemów. BARS 202 o kryptonimie Patera  zlokalizowany był w lasach w pobliżu Wilkocina, niedaleko Chocianowa. Ukrycie obiektu w gęstym lesie miało na celu zwiększenie jego bezpieczeństwa oraz utrudnienie wykrycia przez wrogie siły. Struktura kompleksu obejmowała dwie główne strefy: część nadawczą i odbiorczą, rozmieszczone w odległości, która minimalizowała ryzyko zakłóceń. Wilkocin był ogniwem w sieci łączności troposferycznej, która mogła funkcjonować niezależnie od uszkodzeń konwencjonalnej infrastruktury telekomunikacyjnej.

Obiekt w Wilkocinie stanowił zaawansowany technicznie kompleks. W skład infrastruktury wchodziły:

• Wieże antenowe – masywne konstrukcje umożliwiające nadawanie i odbieranie sygnałów troposferycznych na odległość setek kilometrów. Dziś po wieżach pozostały głównie fundamenty i fragmenty konstrukcji stalowych.

• Bunkry techniczne – podziemne obiekty, które mieściły urządzenia nadawczo-odbiorcze, systemy zasilania awaryjnego oraz sprzęt kontrolny. W niektórych z nich zachowały się resztki oryginalnego wyposażenia, takie jak fragmenty instalacji elektrycznych czy systemów chłodzenia.

• Czerpnie powietrza – charakterystyczne elementy wentylacyjne w formie żelbetowych konstrukcji, które zapewniały dopływ świeżego powietrza do bunkrów. Czerpnie były wyposażone w filtry, chroniące przed ewentualnymi skażeniami chemicznymi czy biologicznymi.

• Zbiorniki paliwowe – podziemne magazyny, w których przechowywano zapasy paliwa dla generatorów prądu. Zbiorniki te były kluczowe dla utrzymania autonomicznego działania obiektu w razie odcięcia od zewnętrznych źródeł energii.

• Pomieszczenia dla personelu – wyposażone w podstawowe udogodnienia, takie jak prycze, toalety i kuchnie, które pozwalały załodze na długotrwałe funkcjonowanie w warunkach izolacji.

• Systemy zabezpieczeń – w tym zasieki, wie w tym zasieki, wie\u017yczki wartownicze oraz zaawansowane w tamtym czasie systemy monitoringu, które chroniły obiekt przed nieautoryzowanym dostępem.

Stacja powstałą nie wątpliwie na potrzeby znajdujących się w pobliżu: Schronu Dowodzenia Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej oraz Zapasowego Stanowiska Dowodzenia Zachodniego Teatru Działań

Po wycofaniu wojsk radzieckich z Polski na początku lat 90. XX wieku, kompleks został opuszczony. Przez kolejne dekady był dewastowany przez złomiarzy i szabrowników, a wiele elementów infrastruktury zostało rozkradzionych. Mimo to, na terenie obiektu wciąż można odnaleźć liczne ślady jego dawnej funkcji, takie jak fundamenty wież antenowych, ruiny budynków technicznych, fragmenty instalacji elektrycznych czy wspomniane czerpnie powietrza. Obiekt stał się miejscem eksploracji dla pasjonatów historii wojskowości i eksploracji miejskiej.

Wilkocin przyciąga uwagę badaczy, eksploratorów i miłośników historii. Dokumenty historyczne i relacje świadków pomagają odtworzyć pierwotny wygląd oraz funkcję kompleksu. W filmie dokumentalnym „Na wypadek wojny” Jacka Mamińskiego z 2000 roku przedstawiono szczegółowe informacje na temat infrastruktury wojskowej ZSRR w Polsce, w tym BARS 202.

Tajemnicze podziemia zimnej wojny - Sekrety Bazy BARS 202 w Wilkocinie