Pomnik z kielichem - Karkonoskie zakamarki

Horní Albeřice, tuż przy granicy z Polską. Pomnik z kielichem upamiętnia ucieczkę na Śląsk czeskich protestantów po klęsce w bitwie pod Białą Górą w 1620 roku.

Dawniej droga prowadząca ze Śląska do Czech przez Niedamirów i Dolní Maršov miała znaczenie gospodarcze. Przecinała Grzbiet Lasocki w miejscu zapewniającym w zasadzie swobodne dojście do Ogorzelca, Jarkowic, Opawy i Niedamirowa a nawet górnej części Kowar zwanej Podgórzem.

Partią szczytową grzbietu wyniesioną ponad 1100 m n.p.m. biegnie obecna granica polsko-czeska, dzieląca grzbiet na dwie części: wschodnią polską i zachodnią czeską (Pomezní hřeben). Jednocześnie grzbiet stanowi granicę polskiego Karkonoskiego Parku Narodowego. Czeska część grzbietu znajduje się na obszarze czeskiego Karkonoskiego Parku Narodowego (Krkonošský národní park, KRNAP).

W XVII wieku wg podań uciekali nią czescy protestanci po przegranej bitwie pod Białą Górą. Bitwa stoczona na stokach Białej Góry 8. listopada 1620 roku pomiędzy siłami czeskich protestantów i wojskami katolickiej koalicji Habsburgów, była największą klęską w historii Czech oraz wydarzeniem, które zmieniło losy tego kraju.

Po śmierci Ludwika Jagiellończyka pod Mohaczem w 1526 roku na tronie czeskim zasiadł Ferdynand I Habsburg, który od 1556 roku został Świętym Cesarzem Rzymskim panującym w Niemczech. Pod rządami tej dynastii duże znaczenie w kraju zaczęli odgrywać Niemcy. Konflikt między Habsburgami i Czechami miał też podłoże religijne: władcy byli katolikami, ich poddani - husytami. Podczas gdy Czesi bronili przede wszystkim własnej narodowej autonomii, Niemcy starali się chronić własne wpływy i interesy w Czechach, których bezpieczeństwo gwarantowała im polityczna dominacja.

Cesarz Ferdynand II ruszył z armią na zbuntowanych Czechów. Jego wojska pokonały armię protestantów 8 listopada 1620 w bitwie na Białej Górze. Klęska złamała opór rebeliantów. Zemsta Habsburga była okrutna, zwycięzcy wprowadzili terror.  20 lutego 1621 r. aresztowano kilkudziesięciu przywódców buntu z lat 1618–20 i osadzono ich na zamku praskim. Następnie postawiono ich przed Sądem Nadzwyczajnym, na czele którego stanął Karol Liechtenstein. Po aresztowaniach ogłoszono tzw. mandat cesarski z 13 marca 1621 r., na mocy którego wszyscy kalwińscy duchowni musieli natychmiast opuścić kraj. Ludność Czech zmniejszyła się w wyniku działań sądów i emigracji, bezpośrednich i pośrednich skutków wojny z ok. 4 milionów do 800 tys.

Jeden z takich masowych szlaków emigracyjnych wiódł właśnie Lasockim Grzbietem pomiędzy miejscowościami Horni Albeřice i Niedamirów. W miejscu w którym stoi dziś kolumnowa kapliczka z husyckim kielichem, odprawiano ostatnie nabożeństwa, które jednocześnie były często pożegnaniem z rodziną i czeską ojczyzną.

Po drugiej wojnie światowej, droga była zamknięta przez 58 lat, w czasach PRL.  Przez prawie 20 lat trwały starania o uwtorzenie turystycznego przejścia granicznego Niedamirów-Horní Albeřice na Lasockim Grzbiecie, w otulinie KPN. Zostało ono otwarte 25 września 2002 roku, a zlikwidowane już 21 grudnia 2007 roku, po wejściu Polski do strefy Schengen. Dłużej więc trwały te starania niż samo przejście. Dziś na Albeřicjkiej Przełęczy jest schron turystyczny i strefa wypoczynku,  prowadzi nią szlak turystyczny.

Pomnik z kielichem - Karkonoskie zakamarki