Wieś która zniknęła - Sklenářovice

Karkonoska wieś Sklenářovice (Glasendorf) straciła w 1946 roku, po wysiedleniu Niemców sudeckich, wszystkich swoich mieszkańców. Nie udało się jej ponownie zaludnić więc w latach 1959 - 1960 czechosłowackie wojsko zrównało ją z ziemią.

Wieś została założona prawdopodobnie w XV wieku jako osada dwóch hut szkła. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1515 roku. Największy rozkwit przyniosła osadzie gorączka złota w XVI wieku, ale wkrótce złoża złota się wyczerpały i Sklenařovice stały się osadą chłopską. 15 lutego 1655 r. pierwsza odnotowana lawina w Karkonoszach spadła ze zboczy Rýhoru i zburzyła dwie chaty szklarskie, w których zginęło osiem osób.

Po zakończeniu górniczej działalności wieś przeszła na aktywne gospodarowanie związane z hodowlą bydła i produkcją mleka. Pozostałą do dziś pamiątką są ślady po mleczarniach, które znajdowały się w pobliżu każdej chaty. Te wolnostojące piwnice były naturalną lodówką z bieżącą wodą do chłodzenia łatwo psującej się żywności. Przede wszystkim było to mleko i sery, które przechowywano do czasu wywiezienia ich na miejski targ.

Dziś dolina w której niegdyś rozłożyła się wieś, podobnie jak duża część Karkonoszy, jest zalesiona. Ale jeszcze 80 lat temu można było tu znaleźć łąki i pastwiska. Uprawiano żyto i jęczmień. A także len, który był używany do oleju, a wcześniej jako surowiec włókienniczy. Praca na stromych, kamienistych polach musiała być bardzo męcząca. Na granicach działek powstały wały agrarne - mury z kamieni wydobytych z pól i koszonych łąk. Wciąż można jej jeszcze dostrzec nawet w środku lasu. Przypominają nam, gdzie kiedyś były pola.

Na pastwiskach pasły się krowy i kozy, a łąki były koszone dwa razy w roku. Siano było pakowane w stogi do chat i używane karmienia bydła w zimie. Wokół domów rosły drzewa owocowe, jabłonie, wiśnie i śliwy. Niektóre z nich, już zdziczałe, rosną do dziś na stokach Sklenářovic.

Przed drugą wojną światową w  Sklenářovicach mieszkało około 220 osób, było ponad 40 chat, szkoła i dwie gospody. W karczmie Zlatá Rýchory regularnie odbywały się potańcówki, wesela i spotykały się lokalne stowarzyszenia. Oprócz prostych gospodarzy był tu także kowal i kołodziej. Zbudował on sobie małą elektrownię na potoku i jako jedyny w wiosce miał elektryczność.

W 1923 roku mieszkańcy wsi ufundowali pomnik poświęcony 13. żołnierzom pochodzącym z Glasendorfu, którzy polegli na frontach pierwszej wojny światowej. Wbrew powszechnej tradycji na obelisku obok nazwisk podane były numery domów z których pochodzili. Traf więc chciał, że już wówczas powstał pomnik jeszcze nieświadomie upamiętniający całą wieś, która kilkadziesiąt lat później zniknęła z powierzchni ziemi.

W 1946 roku wysiedlono praktycznie wszystkich mieszkańców (z wyjątkiem jednej rodziny). Jednak odległe położenie wsi sprawiło, że nie było chętnych aby się tu osiedlić. Opuszczone chaty z czasem zostały splądrowane. W latach 1959 - 1960 kres istnieniu Sklenářovic położyło czechosłowackie wojsko, wysadzając w powietrze 42. budynki w ramach akcji "Demolice".

Po sześćdziesięciu latach dzika przyroda Karkonoszy dosłownie pochłonęła dawną wioskę. Zachowało się kilka kamiennych fundamentów domów, przydrożne kapliczki i kamienny most na Złotym Potoku. W 1993 roku udało się odnaleźć fragmenty pomnika poległych podczas I wojny światowej i po rekonstrukcji ustawić go na dawnym miejscu. 

Wokół rozrosły się łąki i sady, a wobec braku ludzkiej ingerencji wyłoniła się tu wyjątkowa naturalna lokalizacja. Dlatego w 2009 roku miejsce to zostało ogłoszone pomnikiem przyrody jako Sklenářovické údolí.

Dziś stoją tu tylko cztery domy, w większości używane jako chałupy i kilka szop gospodarczych. Przeważnie wszystko w dolnej części dawnej wsi, w osadzie Bystřice. W 2009 roku zarejestrowano tu tylko jeden adres na stałe zamieszkały.

W pobliżu jedynej  w całości zachowanej konstrukcji jaką pozostał wyjątkowy kamienny most, ustawiono dzwonnicę. Mały dzwonek umieszczono w przepołowionym pniu jako symbol Cichej Doliny.

Wybierasz się w Karkonosze? Poniżej mapa atrakcji turystycznych w regionie. Kliknij w prawy górny róg na mapie aby otworzyć 

Wieś która zniknęła - Sklenářovice